بررسی نسبت گفتمان حزب الله لبنان با گفتمان انقلاب اسلامی ایران: رویکردی انتقادی

ظهور و قدرت یابی حزب الله در لبنان نمود تاثیرگذاری گفتمان انقلاب اسلامی، از نظر معنایی و هویتی بر جامعه ی شیعیان بود. از این رو مقاله ی حاضر با رویکردی انتقادی به دنبال پاسخ به این سوال است که حزب الله چه میزان با گفتمان انقلاب اسلامی از منظر گفتمانی، سازه ای و هویتی تقارب و نزدیکی و افتراق و دوری دارد؟ تحلیل مساله با بهره گیری از نظریه ی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه و عملیاتی کردن آن از طریق تحلیل مواضع جنبش، رهبران و عملکرد حزب الله و مقایسه ی آن با اندیشه سیاسی و مواضع امام خمینی به عنوان ایدیولوگ انقلاب اسلامی نشان دهنده ی آن است که انقلاب اسلامی بر شکل گیری هویت اسلامی و انقلابی حزب الله بسیار تاثیرگذار بوده است، در این بین دال اسلام سیاسی شیعی را می توان دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی، و مقاومت (اسلامی) را دال مرکزی گفتمان حزب الله دانست. نتایج پژوهش نمایان گر آن است که علی رغم تشابه در بیشتر دال های شناور؛ یعنی اسلام سیاسی شیعی، اعتقاد به ولایت فقیه، عدالت طلبی، امت گرایی، استقلال طلبی، صدور انقلاب و هویت انقلابی، و مقاومت (مبارزه با اسراییل و ضدیت با صهیونیسم، و استکبارستیزی)، برخی تمایزات و افتراق های هویتی ناشی از تاکید بر هویت شیعی، عربی و لبنانی توسط حزب الله و نیز نوع تعریف موسع و مضیق از برخی دال ها و به تبع انتساب برخی مدلول ها به آنها وجود دارد که از منظر آسیب شناسی و آینده روابط ایران و حزب الله باید به آن توجه نمود. این امر به ویژه با توجه به وجود پادگفتمان های مشترکی مانند سلفی- تکفیری، لیبرال دموکراسی و اخوانی از اهمیت برخوردار است.