کشف سازه های شخصیت اخلاقی در متون اسلامی؛ یک مطالعه کیفی
شخصیت اخلاقی یکی از سازههای مهم و تاثیرگذار در شکلگیری شخصیت از نظر اسلام است. هرچند در روانشناسی، مقوله اخلاق از منظر رشد یا قضاوت اخلاقی بررسی شده، ولی به موضوع شخصیت اخلاقی کمتر پرداخته شده است. پژوهش حاضر، ضمن مقایسه شخصیت اخلاقی از نظر اسلام و روانشناسی، به کشف سازههای شخصیت اخلاقی در متون اسلامی پرداخته است. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل مضامین است که مضامین پایه، سازماندهنده و فراگیر با جستجوی ویژگیهای اخلاقی انسان در آیات و روایات مرتبط از متون اسلامی کشف شد. یافتههای پژوهش نشان داد مضمون فراگیر شخصیت اخلاقی شامل چهار مضمون سازماندهنده یقین، صبر، عدل و جهاد است که هریک از این مضامین سازماندهنده شامل چهار مضمون پایه میباشد؛ مضمون یقین شامل حقیقتپذیری، توکل، تفویضپذیری و تقدیرپذیری است. مضمون صبر شامل حوصلهورزی، زهد، احتیاط و دقت و مراقبت است. مضمون عدل شامل انصاف، میانهروی، صداقت و وفاداری است و مضمون جهاد شامل مقابله با شهوات، مهار خشم، شهامت و تلاش در مسیر الهی است. نتایج پژوهش حاضر میتواند برای ساخت پرسشنامه شخصیت اخلاقی و سنجش آن و ارایه برنامه برای ارتقای صفات اخلاقی در شخصیت انسان موثر باشد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.