رابطه ذات و صفات واجب تعالی: بررسی دیدگاه دوانی و صدرالدین شیرازی

تبیین رابطه ذات و صفات الاهی همواره یکی از دغدغه های متکلمان و فیلسوفان اسلامی بوده است. در این میان دوانی صفات کمالی را انفکاک ناپذیر از ذات می داند و با دلایل بسیار، می کوشد عینیت ذات و صفات الاهی را اثبات کند. او در این مسئله تاکید می کند که تمام اوصاف واجب به علم الاهی ارجاع داده شود و صراحتا معتقد است تمام صفات الاهی در سایه علم واجب تفسیر می شود. از سوی دیگر، صدرای شیرازی نیز به عینیت صفات و ذات معتقد است و از طریق قواعدی همچون اصالت وجود و بسیط الحقیقه، مبانی عینیت ذات و صفات را تبیین و بررسی کرده است. آنچه دیدگاه دوانی و صدرای شیرازی را در این مسیر متمایز می کند و بر آن اساس تبیین ها و دلایلشان متفاوت می شود، اعتقاد دوانی به اصالت ماهیت و اصالت وجودی بودن صدرا است. همین می تواند مبنا و پیش فرض مسئله رابطه ذات و صفات واجب در اندیشه دوانی و صدرای شیرازی قلمداد شود. نگارنده با مطالعه و دقت در آثار مختلف دوانی و صدرای شیرازی، دیدگاهشان را بررسی کرده است. تحلیل و بررسی دیدگاه دوانی و صدرالدین شیرازی و مقایسه مبانی آن دو هدف مقاله حاضر است.