بررسی و تحلیل جنبه های مختلف آسیب پذیری شهری ناشی از خشک سالی (مطالعه موردی:استان تهران)

در دهه‏ های اخیر افزایش جمعیت، توسعه صنایع، رخداد خشک‏سالی و افزایش مصرف آب، موجب فشار بر منابع آب استان تهران شده ‏است. این وضعیت سبب بروز پیامدهای زیست‏ محیطی و اقتصادی اجتماعی فراوانی شده است. از این‏رو، هدف پژوهش حاضر، پایش خشک‏سالی و ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی آن است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف به صورت کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی تحلیلی و به صورت پیمایشی است. برای تحلیل داده‏ها از نرم ‏افزارهای SPSS، GIS و Amos استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از پردازش داده‏های بارش و تصاویر ماهواره‏ای TRMM طی دوره زمانی 1998 2019 مشخص شد که بین فراوانی رخداد دوره‏ های خشک و مرطوب در سطح استان تهران، تفاوت معنا‏داری وجود ندارد. با این وجود، در سال‏های انتهایی دوره مطالعه شده، ناهنجاری بارش در استان تهران تمایل بیشتر به خشک‏سالی دارد و در هفت سال اخیر، سه دوره خشک فراگیر و نسبتا شدید حادث شده ‏است. به ‏طور کلی، با توجه به داده های و اطلاعات مستخرج از پرسشنامه‏ ها می‏توان گفت که پدیده خشک‏سالی در تهران ابتدا موجب ایجاد تنش‏ها و آسیب‏های روانی و اجتماعی (با بیشترین بار عاملی 894/0) شده و با پیشرفت این پدیده، زمینه برای ایجاد بحران تولید و معیشت (با بار عاملی850/0) فراهم شده. متعاقب این اثرات، پدیده دیگری به نام فقر و فلاکت ظاهر (با بار عاملی 698/0) و در نهایت، این عوامل زمینه‏ ساز مهاجرت افراد و تغییرات ساختار جمعیتی (با بار عاملی 733/0) در مبدا و مقصد می‏شوند.