سبک شناسی اشعار فراهی هروی

بررسی سبک‌شناسانه را نظر به میزان دقت و ارزیابی همه جوانب یک اثر، باید دقیقترین و مطمینترین شیوه برای سنجش اثر ادبی دانست. موضوع این پژوهش تحلیل سبکی دیوان فراهی هروی از سه منظر سطح زبانی، فکری و ادبی است. در این مقاله کوشش شده ضمن تحلیل سبکی دیوان، میزان تاثیر فراهی هروی از شاعران همعصر و شاعران پیش از او با ارایه شواهد شعری تبیین شود.

پژوهش پیش رو، مطالعه ای است نظری که به شیوه پژوهش کتابخانه ای انجام شده است. محدوده و جامعه موردمطالعه، دیوان فراهی هروی به تصحیح احمد بهشتی شیرازی است که در نشر روزنه منتشر شده است.

با عنایت به اینکه فراهی هروی شاعر دهه نخست سده دهم است و شعر او صبغه عرفانی دارد، به پیروی از سنت رایج در بین شاعران پس از عصر حافظ، سروده های او هم از حیث زبان و هم از حیث محتوا و مضامین متاثر از شعر مولانا و خواجه شیراز است. سوای تاثیرپذیری از مولانا و حافظ، نشانه های بارزی از تاثر او از عطار، عراقی، سعدی، جامی و شاه نعمت‌الله ولی دارد. غزل او بر غزل فیض کاشانی موثر بوده است.

اثرپذیری فراهی از شعر مولانا میتواند ناظر به همسویی فکری و اشتراک معتقدات آنان باشد. تاثر او از حافظ تحت تاثیر سنت شعری رایج در شعر فارسی قرن نهم و قرون بعد است که شاعران تشبه و استقبال از شعر حافظ را نشانه تشخص شعرشان میپنداشته اند. اما تاثیرپذیری او از شاعران دیگر میتواند ناظر به مطالعه آثار آنان و استلذاذ از هنر شاعریشان باشد. غزل او متضمن اندیشه های بلندی توحیدی-عرفانی است و از جهات گوناگون شایان مداقه و تحلیل.