ارزیابی پایداری توسعه شهری و محاسبه ظرفیت زیستی شهر بیرجند با روش ردپای اکولوژیک

در چند دهه گذشته مصرف بی رویه منابع طبیعی، رشد شتابان شهرنشینی و گسترش فعالیت های صنعتی سبب تخریب محیط زیست و ناپایداری جوامع شهری شده است. پدیده توسعه پایدار برای حفاظت از منابع طبیعی به عنوان میراث جمعی بشریت معرفی می شود. شاخص ردپای اکولوژیکی مبنایی برای ارتباط بین انسان و طبیعت است. وقتی که ردپای جمعیت منطقه ای از مقدار توان طبیعی محیطش برای تامین منابع مورد نیاز بیشتر گردد، جامعه به سمت ناپایداری پیش می رود. بنابراین ردپای اکولوژیکی یک ابزار ارزیابی مناسب، جهت حفظ محیط زیست و توسعه پایدار می باشد. در این پژوهش با استفاده از شاخص ردپای اکولوژیکی به پایداری توسعه شهر بیرجند در سال 1397 پرداخته شده است. ردپای اکولوژیکی در بخش مصرف در پنج بخش شامل: مسکن، حمل و نقل، خدمات و کالا مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس بعد از محاسبه ی رد پا، ظرفیت زیستی برای شهر بیرجند محاسبه شد. برای پی بردن به پایداری یا ناپایداری در شهر بیرجند، ظرفیت زیستی و ردپای اکولوژیک با یکدیگر مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که سرانه ی ردپای اکولوژیکی شهر بیرجند، برای بخش های مسکن، حمل و نقل، خدمات، کالا و غذا 0/56 هکتار جهانی است که کمتر از سرانه ی ردپای ملی (2/7 هکتار جهانی) می باشد. سرانه ی ظرفیت زیستی برای شهر بیرجند 0/77 هکتار جهانی به دست آمد که با مقایسه ردپای اکولوژیکی و تفاوت بین این دو نشان دهنده ی مازاد اکولوژیکی شهر بیرجند است و شهر در حالت پایداری به سر می برد.