تعاملات در خانه: سنجش میزان تاثیر ایوان برتقویت تعاملات جمعی در عرصه خصوصی خانه سنتی ایرانی بر مبنای نگرش نحو فضا نمونه موردی: خانه های سنتی کاشان

معماری خانه های سنتی ایرانی دارای شاخص های کیفی فراوانی بوده اند که تمام ابعاد زندگی هم چون ابعاد اجتماعی-فرهنگی را دربر می گیرند؛ ازجمله شاخص های کیفی بسیار مهم در خانه های سنتی ایرانی، وجود فضاهای مابین است که در معماری سنتی ایران اصطلاحا «ایوان» نامیده می شود. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که، آیا تاثیر ایوان به عنوان یک فضای سازمان دهنده بر ایجاد و تقویت «تعاملات» اجتماعی ساکنین به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد اجتماعی-فرهنگی خانه ایرانی، قابل اثبات است یا فقط نسبتی است که از سر دل بستگی و یا تفنن به معماری ایرانی داده می شود؟ این مهم در خانه های سنتی ایران به کمک نظریه «نحو فضا»، مورد بررسی قرار می گیرد. نظریه نحو فضا نگرشی است بیانگر این موضوع که وضعیت پیکره بندی فضا چگونه یک معنای اجتماعی و فرهنگی را بیان می کند. تعاملات اجتماعی موجود در یک محیط معنایی است که می توان آن را در پیکره بندی آن محیط مورد سنجش قرار داد؛ بدین ترتیب، خانه های سنتی کاشان در مرکز ایران، به دلیل وجود فضاهای مابین متنوع در آن، نمونه های مناسبی برای تحلیل تعاملات به عنوان یک رفتار اجتماعی است. این پژوهش، ازجمله پژوهش های موردی با شیوه تحقیق ترکیبی دربرگیرنده روش توصیفی، تحلیلی و درنهایت استدلال منطقی است. موضوع پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، شبیه سازی نرم افزار UCL Depth map و مقایسه تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که در خانه های سنتی کاشان فضای ایوان به عنوان یک فضای تاثیرگذار بر ایجاد و تقویت تعاملات موجود در فضاهای سازماندهی شده در اطرافش، نقش مهمی داشته است. هم چنین ایوان به عنوان یک فضای مهم در ایجاد سلسله مراتب در خانه های سنتی از هم ارزش شدن فضاها جلوگیری کرده و حریم ها را به طور صحیحی در سازماندهی موجود فضاها، ایجاد می کند. نتیجه مهم دیگر، تاثیر ترکیب شکلی خانه ها بر ایوان و تاثیر متقابل آن بر سایر فضاهای اطراف است، که در این میان خانه های با پلان Lشکل، بیشترین میزان همپیوندی را دارا می باشند. این موضوع بیانگر صورت گیری تعاملات بیشتر فضاها در این نوع از پلان ها است.