آسیب شناسی نور و نورپردازی مصنوعی در گرافیک محیطی مسجد شیخ لطف الله اصفهان

نورپردازی به عنوان یکی از پارامترهای اساسی در طراحی معماری و از عوامل ایجاد حس فضا و تقویت هویت مکان، حضور پررنگی در معماری ایرانی و اسلامی دارد. به نظر می رسد مدیریت حضور نور طبیعی و همچنین نورپردازی مصنوعی از جنب ه های بصری، معنایی، عملکردی و... در حوزه طراحی گرافیک محیطی نیز حایز اهمیت است. پژوهش پیش رو در نظر دارد استفاده بهینه از امکانات نور و نورپردازی در گراف کی محیطی مسجد شیخ لطف الله اصفهان را به عنوان نمونه ای شاخص و با نگاهی آسیب شناسانه مورد بررسی قرار دهد. دو پرسش در این زمینه قابل طرح است؛ نخست اینکه آسیب های ناشی از نورپردازی نامناسب در گرافیک محیطی مسجد شیخ لطف الله کدام هستند و دوم اینکه در طراحی اصولی نورپردازی، کدام رو شها موثر واقع می شوند؟ در این راستا، تاثیرات طیف نور، یکفیت و شدت نور و مدت زمان تابش منابع نور مصنوعی بر بافت تاریخی و آسیب های ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفت هاند. همچنین، ارایه راهکارهای عملی متناسب با منابع نوری مصنوعی متداول برای نورپردازی بافت تاریخی به منظور به حداقل رساندن این آسیب ها با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی، از دیگر اهداف این مقاله است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است که به شیو ه کیفی و با هدف بررسی آسیب شناسی نور و نورپردازی در مسجد شیخ لط فالله اصفهان انجام شده است. گردآوری اطلاعات، با استفاده از روش میدانی (مشاهده) و روش اسنادی (مطالعات کتابخانه ای و اسناد بالادستی) صورت گرفته است. در پژوهش حاضر، نگرش عمیق در استفاده از نور در بافت تاریخی نشان داده است که نور مصنوعی به اندازه نور خورشید می تواند بر بیان و خلق بافت تاریخی موثر باشد و از طرف دیگر، نورپردازی نامناسب در بافت تاریخی می تواند تاثیرات مخربی برگرافیک محیطی به جای بگذارد. متاسفانه آسیب های ناشی از نور نظیر؛ بی رنگ شدن، محوشدگی و تغییر رنگ و از شکل افتادن آثار هنری و تاریخی، برگشت ناپذیر هستند. بنابراین، حفاظت از آثار باارزش در برابر این آسیب ها ضروری است.