اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمومنان علی (ع) (27)

این مقاله شرحی است بر کلام امیرمومنان علی (ع) در باب اوصاف شیعیان واقعی. گفتیم که از نظر امام کفر چهار پایه دارد، اما شک دارای چهار شعبه است. این تعبیر (پایه و شعبه) بیانگر این است که گویا شک‌های مزاحم ایمان چند نوع‌اند و کسانی که مبتلا به شک می‌شوند چند دسته‌اند که از ایمان، سعادت دنیا و آخرت محروم‌اند. مراء، یکی از شعبه‌های شک است؛ یعنی کسی که در مقام تحقیق بنا داشته باشد، همواره حرف دیگران را رد و در آنها تشکیک کند و هر حرفی را ابطال کند، دچار مراء شده است. خودباختگی و هراس دومین شعبه شک است. اگر انسان بر اثر تنبلی درباره مشکلات نیندیشد، به ایمان صحیح دست نمی‌یابد و با هول ‌و ‌هراس، از حل مسایل عقب‌نشینی می‌کند. شعبه سوم تردید است. اینکه انسان نتواند در هر موضوعی به نتیجه‌ای قطعی برسد و در میان ادله مختلف حیران و سرگردان بماند. شعبه چهارم شک، بی‌خیالی در برابر حوادث است. بی‌خیالی و بی‌اعتنایی ماجراجویانه در باب مسایل دینی از جمله شعبه‌های شک است.