چگونگی رویکرد تطبیقی و موجودیت نفس

چگونگی پیدایش نفس و نحوه موجودیت و ارتباط آن با بدن موضوع سخن این نوشتار است. در بحث حدوث نفس ، ارسطو قایل به حدوث جسمانی است؛ گر چه بر اساس برخی دگر از گفته های وی، می توان او را قایل به حدوث روحانی نفس دانست. اما ابن سینا به حدوث روحانی نفس قایل است و صدرا  آن را در بدو پیدایش، جسمانی دانسته است.  ارسطو، ابن سینا و ملاصدرا هر سه ، بر وحدت نفس اصرار دارند؛ هر چند معنا و مفهوم وحدت را نزد آنان نمی توان در یک سطح دانست.  مساله دیگر چگونگی تعامل و ارتباط نفس با بدن است؛ ارسطو گاهی نفس را صورت بدن و در مواردی عامل حیات و موجودیت بدن و گاهی هم آن را علت و اصل موجود زنده دانسته است. ابن سینا نفس را مدبر بدن و ذاتا بی نیاز از آن دانسته و در مواردی نیز جسم را تنها، شرط حدوث نفس، و نه شرط بقای آن می پندارد. اما از نظر ملاصدرا ارتباط نفس با بدن از قبیل ارتباط شیی با مرتبه ای از خود است؛ از این منظر بدن مرتبه نازله نفس و نفس مرتبه ی علیای بدن است.