بررسی رسوب شناسی و کانی شناختی رسوبات ساحلی بخش جنوبی دریای خزر (ایران)

دریای خزر آزمایشگاه منحصر به فردی برای بررسی‌های اقیانوس‌شناختی و زمین‌شناسی ساحل است. برای بررسی برخی ویژگی های رسوب شناسی و کانی‌شناختی رسوبات ساحلی بخش جنوبی دریای خزر در تابستانسال 1393، حدود 100 نمونه از رسوبات در امتداد 700 کیلومتر از سواحل دریای خزر در جنوب (از خلیج حسین قلی تا آستارا، هر 5 تا 8 کیلومتر یک نمونه) برداشت گردید. همچنین علاوه بر نمونه برداری، ژیومورفولوژی و ساختار های ساحلی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بررسی‌های میدانی مورد مطالعه قرار گرفت.در ازمایشگاه تجزیه و تحلیل کانی شناسی و دانه بندی برروی همه نمونه ها انجام شد و مجموعه کانی سنگین شامل ایلمنیت، مگنتیت و گوتیت، پیروکسن، آپاتیت، زیرکن و گارنت، و کانی های سبک شامل کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز، قطعات کربناته و محتوای زیستی آن نظیر دوکفه ای ‌ها، شکم‌ پایان و ماده آلی مشخص گردید و نقشه ی توزیع مکانی هریک تهیه گردید. آنالیز نمونه ها و نقشه توزیع مکانی کانی ها نشان داد رسوبات ساحل شرقی سرشار از مواد معدنی سبک و قطعات کربناته است که عمدتا از فرسایش کوه های کپه داغ مشتق شده اند، در حالی که  در سواحل غربی و مرکزی تمرکز کانی های سنگین ایلمنیت و مگنتیت، که عموما توسط رودخانه سفیدرود حمل شده است،بیشتر است.به نظر می‌رسد کانی های سبک بخش های مرکزی منطقه مورد مطالعه، حاصل فرسایش رسوبات سنوزوییک و سنگ های آتشفشانی کواترنرباشند. با بررسی دقیقتر و انطباق نقشه های پراکنش کانی ها با زمین شناسی منطقه و شیب ساحل مشخص گردید که در بخشهایی که شیب دریا در بخش کم عمق زیاد و شیب ساحل متوسط می باشد (نظیر ساحل مرکزی گیلان و شرق مازندران) فراوانی کانی های سنگین، مگنتیت و گوتیت بسیار بیشتر از سایر مناطق می باشد. در مقابل، پراکنش گابرودیوریت ها،کانی های سبک و خرده های آهکی در بخش هایی که شیب بستر کم و شیب ساحل زیاد می باشد(غرب گیلان و مازندران) بیشتر می باشد. همچنین در بخش هایی که شیب ساحل و بستر هر دو زیاد می باشد ساحل از رسوبات درشت دانه (عموما قلوه سنگی) تشکیل شده و ذارات دانه ریز و کانی ها از محیط شسته شده و خارج شده اند.