چالش های اجرایی و جامعه شناختی پیشگیری وضعی از جرم و راهکارهای مواجه با آن

پیشگیری وضعی به عنوان یکی از روش های پیشگیری از وقوع جرم، تلاش دارد با کاهش زمینه های مساعد جرم زا یا ایجاد مانع در مسیر ارتکاب جرم بزهکار را منصرف ساخته یا فرصت وقوع جرم را از وی سلب نماید. در این مقاله با روش تفسیری-کیفی و با مطالعه کتابخانه ای-اسنادی در پی پاسخ به این سوال بودیم که چالش های اجرایی پیشگیری وضعی از جرم چیست و راهکارهای مواجهه با آن کدامند؟ که در پاسخ به این نتیجه رسیدیم که، در حالیکه پیشگیری وضعی امروزه با عنوان یکی از مهمترین روش های پیشگیری غیرکیفری به رسمیت شناخته شده است، لیکن در عمل و اجرای سیاست های پیشگیری وضعی یک سری از چالش های مهمی وجود دارد که گذر از این چالش ها؛ نیازمند اتخاذ راهکارهای خاصی است. در بعد اجرایی، تداخل وظایف سازمان های ذیربط، فقدان برنامه های هماهنگ و کشوری پیشگیری وضعی و محدودیت های بودجه ای در سطوح اجرایی از مهمترین چالش های موجود برای اجرای تدابیر وضعی پیشگیرانه هستند. برای اینکه تدابیر پیشگیری وضعی بتوانند، نقش موثر خود را در برنامه پیشگیری از جرم ایفا کنند، بایستی در مرحله اول، در برنامه کلی پیشگیری از جرم، نقش و جایگاه و حوزه عملکرد پیشگیری وضعی مشخص شود و این یک واقعیت است که پیشگیری وضعی، فقط در کنار و همراه با سایر شیوه های کیفری و غیر کیفری پیشگیری از جرم است که می توان، هدف نهایی، کاستن حداکثری از نرخ بزهکاری را محقق سازد. اجرای سیاست های پیشگیری وضعی بیش از همه نیازمند دایمی شدن، همگانی شدن و سرمایه گذاری محسوب شدن پیشگیری وضعی است که در نظام حقوقی ایران، هر سه مقوله، مغفول مانده است.