مطالعه جامعه شناختی ادبیات دوره ی قاجار با تاکید بر پریشان قاآنی

آثار ادبی، بازتاب تفکرات، شیوه زندگی و اوضاع و احوال هر ملتی هستند و واقعیات اجتماعی را به صورت هنرمندانه نشان می دهند. دوره قاجار به علت داشتن فراز و فرودهای اجتماعی و سیاسی، همواره مورد توجه محققان زیادی قرار گرفته است. این عصر به جهت واقع شدن انقلاب مشروطه در آن، به دو دوره تقسیم می گردد که تحقیق حاضر فاصله سال های بین (1223-1270) را شامل می شود. با وجود اینکه در این دوره به اندازه دوره مشروطه، مباحث اجتماعی انعکاس نیافته ، اما کاربرد این مضامین تا حدودی درآثار شاعران و نویسندگان دیده می شود. این مقاله برآن است ارتباط ادبیات با جامعه را در این دوره بررسی نماید و به طور خاص موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی موجود در پریشان قاآنی را مورد توجه قرار دهد. بنابراین با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به گزارش مورخان داخلی و جهانگردان خارجی به جامعه شناسی ادبیات این دوره پرداخته است. نتایج بررسی های اسنادی نشان می دهد مسایلی از قبیل فقر، رشوه ، دزدی، گدایی، گرایش به مسکرات و مخدرات، چاپلوسی و تظاهر در پریشان قاآنی مورد توجه قرار گرفته؛ اما به دلیل مدیحه سرا بودن این شاعر درباری، انتقاد از اوضاع نابسامان جامعه به طور ملموس امکان نداشته و در قالب حکایت اشاراتی به مشکلات و معظلات اجتماعی موجود شده است.