اثر مراحل مختلف فنولوژی بر پروفایل شیمیایی و خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد التهابی عصاره های ریشه و اندام های هوایی Artemisia absinthium L.

برای بررسی پروفایل شیمیایی و خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد التهابی ریشه و اندام های هوایی گونه مرتعی- دارویی افسنطین (Artemisia absinthium L.)، نمونه‏برداری از ریشه و اندام های هوایی گیاه در سه مرحله فنولوژیک (رشد رویشی، گلدهی و بذر‏دهی) انجام شد. میزان فنل و فلاونویید، فعالیت زیستی عصاره اتانولی در مراحل مختلف فنولوژی، فعالیت آنتی اکسیدانی، قدرت احیاءکنندگی آهن (FRAP)، فعالیت ضد باکتریایی، حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) و فعالیت ضد التهابی بررسی شدند. بیشترین میزان فنل کل (2 ± 4/86 میلی گرم برابر اسید گالیک بر گرم وزن خشک گیاه) و فلاونویید کل (3/1 ± 36.2 میلی گرم برابر کویرستین بر گرم وزن خشک گیاه) در ریشه و در مرحله گلدهی گیاه وجود داشت. بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها نشان داد که مرحله گلدهی گیاه از فعالیت آنتی اکسیدانی بالاتری برخوردار بود. حداقل مقدار IC50 (15.4 میکروگرم بر میلی لیتر) مربوط به عصاره ریشه در مرحله گلدهی گیاه بود و بالاترین میزان IC50 (271.65 میکروگرم بر میلی لیتر) برای عصاره اندام های هوایی در مرحله رویشی بود. در بررسی فعالیت آنتی باکتریایی عصاره ها، عصاره ریشه مربوط به مرحله گلدهی گیاه از بالاترین فعالیت ضد باکتریایی برخوردار بود و بیشترین قطر هاله عدم رشد (22 میلی متر) برای این عصاره در برابر باکتری استافیلوکوکوس اوریوس مشاهده گردید. حداقل غلظت مهار (18.7 میلی گرم بر میلی لیتر) و حداقل غلظت کشندگی (37.5 میلی گرم بر میلی لیتر) این عصاره در برابر باکتری های استافیلوکوکوس اوریوس و باسیلوس سریوس ثبت شد. باکتری های ویبریوکلرا (حداقل غلظت مهار 37.5 میلی گرم بر میلی لیتر و حداقل غلظت کشندگی 75 میلی گرم بر میلی لیتر) و اشریشیاکلی (حداقل غلظت کشندگی 75 میلی گرم بر میلی لیتر و حداقل غلظت کشندگی 150 میلی گرم بر میلی لیتر) در برابر عصاره مذکور حساسیت کمتری نشان دادند. همچنین نتایج نشان داد که گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی دارای بیشترین فعالیت ضد التهابی است و عصاره بدست آمده از ریشه گیاه در تمام مراحل فنولوژی از فعالیت ضد التهابی بالاتری نسبت به اندام های هوایی گیاه برخوردار است. براساس این نتایج، گیاه افسنطین و به طور خاص مرحله گلدهی آن دارای فعالیت آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد التهابی مناسبی است و می توان آن را به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی اکسیدان ها و آنتی بیوتیک ها و ضد التهاب های مصنوعی مد نظر قرار داد.