روش شناسی حکمت متعالیه

برای حکمت متعالیه صدرالمتالهین دو معنا می توان در نظر گرفت: یکی، «فلسفه اولی» ودیگری، مکتبی است که با روش ویژه ای، مسائل فلسفی را بررسی می کند. روش شناسیحکمت متعالیه از دیدگاه صدرالمتالهین و نقد و بررسی آن، موضوع این مقاله است. پیروی ازاین روش، طبعا، دستاوردهای متفاوت با دستاوردهای فلسفه مشاء و علم کلام و حتی اندکیمتفاوت با دستاوردهای شیوه اشراقی و عرفانی خواهد داشت.
شیوه حکمت متعالیه دارای دو بعد سلبی و ایجابی است. ناکفایتی عقل برای دست یابی بهحقایق و نارسایی عرفان برای ادراک حقایق و زیان های سطحی نگری و ظاهربینی در بررسیشریعت در بعد سلبی این مکتب بیان می شود. نقش عقل و وجدان عرفانی و کیفیت امتزاجبرهان و وجدان و نقش شریعت در ورای این دو علم به عنوان مصحح و موید عقل و عرفان وهماهنگی راه برهان، وجدان و شریعت در وصول به حقایق در بعد اثباتی این مکتب جا دارد.
این مکتب هدف از تعلیم و تعلم را تنها دست یابی به مجموعه ای از مفاهیم و اصطلاحات وگزاره های ذهنی نمی داند، بلکه هدف را معرفتی می داند که با کمال نفسانی صاحب معرفتهمراه است. امتیاز دیگر این مکتب آن است که روش تحقیق آن بر معرفت شناسی متقنی مبتنیاست، در عین حال، دارای نارسایی هایی نیز هست و راه نقد در آن مسدود نیست.