حکمت جامعه و تاریخ از منظر حکمای نوصدرایی: علامه طباطبائی و شهید مطهری (ره)
پس از مواجهه مسلمین با دنیای مدرن غربی، بعضی از متفکرین معاصر متاثر از حکمت متعالیه صدرالمتالهین شیرازی، مشهور به متفکرین نوصدرایی، مواجهه ای انتقادی با فلسفه های تاریخ و نظریات علوم اجتماعی غربی معاصر، از جمله هگل، مارکس، کنت، دورکیم و نظایر آنها بر اساس مبانی حکمت اسلامی داشته اند. از خلال این مواجهه انتقادی، حکمت متعالیه، بسط یافته و مجموعه تاملاتی از این حکمای معاصر، صورت بندی شده است که می توان آنها را حکمت جامعه و تاریخ نامید. هرچند تحقیقات دیگری در این موضوع انجام شده است، اما اغلب آنها به رابطه فرد و جامعه پرداخته اند و در موارد اندکی قلمرو حکمت تاریخ را بررسی نموده اند. در این مقاله با هدف صورت بندی بسط حکمت متعالیه در جامعه و تاریخ و با بهره گیری از روش شناسی تطبیقی، در بخش اول، با تاکید بر آراء مرحوم علامه طباطبایی (ره)، به اصل استخدام، استقلال جامعه از افراد، اعتباریات، تاریخ تکاملی بشر، تاریخ حق و باطل، دوره بندی تاریخی پرداخته شده است. در بخش دوم نیز با دیدگاهی مقایسه ای، به چیستی جامعه، اختیار فرد و جبر اجتماعی، علیت در تاریخ، اصالت فطرت، عامل محرک تاریخ، تکامل مجموعی تاریخ و سازوکارهای تحقق تاریخ بر اساس دیدگاه شهید مطهری اشاره شده است. در پایان مقاله، پس از نتیجه گیری، به دو محور اصلی برای پژوهش های بعدی اشاره شده است: 1) تحقیق در رابطه جزیی-کلی و کل، رابطه فرد، جامعه و تاریخ و اصالت همزمان آنها، واقعیت تکاملی تشکیکی تاریخ، رابطه آگاهی و اراده؛ 2) نقد نظریات جامعه شناسی معاصر نظیر بر اساس حکمت اسلامی.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.