ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر متغیرهای هواشناسی و بارش های حداکثر تحت سناریوهای جدید انتشار RCP در حوضه آبریز

امروزه با افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی، استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در اتمسفر شده است. افزایش غلظت این گازها تغییرات اقلیمی را در پی خواهد داشت. در واقع تغییر اقلیم نه تنها تغییر در متوسط متغیرهایی چون دما و مجموع  بارش، بلکه در افزایش رویدادهای حدی اثر گذار است. از اینرو تاثیر اثرات تغییرات اقلیمی بر پارامتر دما و بارش و همچنین بارش های حدی میتواند اهمیت بسیاری برای برنامه ریزی های آینده داشته باشد.

در این مطالعه جهت بررسی اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای دما و بارش از مدل گردش عمومی جو CanESM2 طبق جدیدترن گزارش هییت بین الدول تغییر اقلیم (AR5) و از سناریوهای انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 برای پیش بینی غلطت گازهای گلخانه ای در جو و از مدل آماری SDSM برای ریزمقیاس سازی داده های بزرگ مقیاس گردش عمومی برای شبیه سازی در دوره 2059-2030 میلادی استفاده شده است. سپس کارایی مدل با سه شاخص آماری ریشه میانگین مربع خطا (RMSE)، ضریب تعیین (R2)، و ضریب کارایی نش-ساتکلیفNSE)) مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

نتایج تحقیق در مرحله اول ریزمقیاس سازی با مدل SDSM نشان از کارایی خوب مدل دارد. ضرایب R2 و NSE برای دوره واسنجی دما ایستگاه آذرشهر 99/0 و 99/0 برای بارش 95/0، 95/0 و بارش ایستگاه قرمزیگل 91/0، 86/0 می باشد. یافته ها افزایش دما حداقل و حداکثر بخصوص ماهای آپریل تا جولای در این حوضه را بیان می کند که بیشترین افزایش مربوط به RCP8.5 به میزان 26/0 درجه سانتی گراد می باشد. همچنین بارش در ایستگاه آذرشهر افزایش 44/7 درصدی تحت RCP2.6 و در ایستگاه قرمزیگل کاهش 57/7 درصدی را تحت RCP8.5 نشان می دهد. روند کاهشی بارش در سناریوها دیده می شود بطوری که در بدبینانه ترین سناریو (RCP8.5)، بیشترین کاهش نمایان شده است. نتایج حاکی از بررسی بارش های حدی نشان داد که با وجود تغییرات اقلیمی و کاهش بارش و افزایش دما و به تبع آن افزایش تبخیر و درنتیجه کمبود منابع آبی و خشکسالی نباید از سیل و بارش های حدی سیل آسا غافل ماند.

به طور کلی نتایج افزایش مقدار بارش های حداکثر در آینده را نشان داده است. با این گونه شبیه سازی ها میتوان دریافت که تغییر اقلیم حتی در حوضه هایی که کاهش متوسط بارش سالانه را به همراه داشته اند، باعث افزایش مقدار و فرکانس بارش های حدی شده است. در پژوهش حاضر در ایستگاه هایی که مقادیر بارندگی در فصول مختلف افزایش می یابد، افزایش مقدار بارندگی خطر ناشی از وقود سیلاب را افزایش خواهد داد، لذا لازم است تا به مدیریت منابع آب و کنترل سیلاب حوضه توجه خاصی مبذول گردد.