مطالعه تطبیقی نقشمایه گریفین در ایران و یونان

گریفین موجودی است که از ترکیب دو حیوان شیر و عقاب متولد شده و قدرت زمینی شیر را به نیروی آسمانی عقاب پیوند می دهد. این ویژگی، آن را به یکی از کامل ترین نمادهای قدرت و پادشاهی تبدیل کرده است. هنرمندان عیلامی برای اولین بار این نقش مایه را ابداع نموده اند ولی نمونه های آن در اغلب تمدن ها ازجمله بین النهرین، مصر و یونان به کار رفته است.مسیله اصلی پژوهش بررسی تغییرات نقشمایه تحت تاثیر باورهای اسطوره ای این دو سرزمین است. اهدف پژوهش عبارتند ازالف- بررسی میزان شباهت ها و تفاوت های ظاهری نقش مایه وب- تحلیل مضامین مرتبط با نقشمایه در این دو سرزمین. در نهایت پژوهش به دو پرسش پاسخ می دهد: 1- شباهت ها و تفاوتهای نقشمایه در ایران و یونان چیست؟  2 - تاثیر باورهای اساطیری بر شیوه های کاربرد نقشمایه و تغییرات فرمی آن، چیست؟ در این پژوهش 145 نمونه تصویر گریفین با شیوه نمونه گیری "انتخابی هدفمند"، گردآوری و بررسی شده اند.  روش پژوهش تحلیل محتواست. در تجزیه و تحلیل داده ها از دو شیوه ماتریسی و تحلیل محدوده ای استفاده شده است.نتایج  نشان می دهدشکل و مضمون گریفین های یونانی تحت تاثیرفرم و مضمون در گریفین های ایرانی است. از دوره اشکانی بازنمایی گریفین با دهان باز در ایران متداول شده  و این شکل در یونان به اصلی ترین شکل گریفین تبدیل شده است.  در یونان ساخت سردیس گریفین متداول است اما در ایران حکاکی و حجاری آن رواج دارد. گریفین در ایران در بسیاری موارد در کنار پادشاه بازنمایی می شود، همچنین با سمبلهای گیاه زندگی، حلقه بالدار ارتباط می یابد. اما در یونان در کنار ایزدان تصویر شده است. در هر دو تمدن،گریفین قوی ترین نماد قدرت است. در ایران با ایشنوشیناک و میترا (مهر)، در یونان با آپولو، آتنا و دیونیسوس ارتباط می یابد. این موجود با نمادهای ایزدی مرتبط با خورشید و روشنایی پیوند خورده است و به عنوان نماد محافظت،روشنایی وخرد شناخته می شود.