بررسی برهم کنش مکانیکی بین زمین لرزه های بزرگ شمال غرب ایران

بشر از دیرباز با پدیده های مخرب طبیعی ازجمله زمین لرزه روبه رو بوده است. آگاهی از زمان و مکان رخداد زمین لرزه های بزرگ جهت هشدار دادن قبل از رخداد زمین لرزه ضروری است. از بررسی تغییرات تنش در پوسته زمین می توان در برآورد احتمال وقوع زمین لرزه بهره برد. تحلیل تغییرات تنش کولمب در بسیاری از مناطق لرزه خیز جهان نشان می دهد که در بیشتر موارد، مکان رخداد زمین لرزه های بعدی از تغییرات تنش کولمب ناشی از زمین لرزه های قبلی در آن منطقه متاثر است. در این تحقیق به منظور بررسی مکان احتمالی رخداد زمین لرزه های بزرگ، تغییرات تنش کولمب همالرز 29 زمین لرزه تاریخی و دستگاهی با بزرگای بیشتر از 5/5 در بخش شمال غربی ایران به ترتیب تاریخی محاسبه شد. بررسی برهم کنش مکانیکی بین زمین لرزه ها، وجود ارتباط مکانی بین آنها را برای حدود 65 درصد از رویدادها نشان می دهد. همچنین برای آگاهی از اینکه در کدام قسمت از منطقه مورد مطالعه خطر لرزه ای ممکن است احتمال بیشتری داشته باشد، تغییرات تنش کولمب تجمعی ناشی از تغییرشکل های هما لرز روی صفحات گسلی راستالغز و شیب لغز با هندسه بهینه محاسبه شد. نتایج این محاسبات نشان داد مناطق پرخطر و محتمل برای ایجاد زمین لرزه های بزرگ بعدی، مناطقی هستند که در محدوده افزایش تنش کولمب هما لرز زمین لرزه های پیشین واقع هستند و گسل فعالی هم جهت با جهت های بهینه شکست های راستالغز و شیب لغز دارند. این مناطق برای گسل های راستالغز عبارت اند از: قسمت جنوب شرقی گسل شمال تبریز (بستان آباد)؛ قسمت شمالی گسلش ناشی از زمین لرزه سال 1843 از گسل ماکو؛ قسمت جنوبی گسلش ناشی از زمین لرزه سال 1840. برای گسل های شیب لغز نیز این مناطق عبارت اند از: گسل شیب لغز تسوج، بین گسلش ناشی از زمین لرزه های سال های 1807 و 1857؛ گسل شیب لغز میشو؛ قسمت جنوبی گسلش ناشی از زمین لرزه سال 1844 از گسل بزقوش؛ قسمت شمالی گسلش ناشی از زمین لرزه سال 1879 از گسل بزقوش.