اصلاح و چابک ‏سازی فرایند برنامه ‏ریزی توسعه در ایران

ارزیابی‏ برنامه ‏های توسعه کشور، در دوره‏ های مختلف، نشان می دهد که اغلب آنها، به نتایج مطلوب نرسیده اند و در برخی موارد، فاصله عملکرد با اهداف برنامه، بسیار زیاد بوده است. آسیب ‏شناسی برنامه ‏های توسعه نشان می‏ دهد، عدم ارتباط بین برنامه راهبردی و اجرایی و نبود نظام ارزیابی مناسب، از چالش ‏های مهم برای تحقق برنامه ‏های توسعه بوده است. به همین دلیل، تاکنون، پیشنهادهایی برای اصلاح برنامه‏ ها در کشور مطرح شده ‏اند. استفاده از هسته‏ های کلیدی، برنامه‏ ریزی غلتان و تمرکز بر تطبیق برنامه ‏های یکساله با برنامه ‏های بلند‏مدت، ازجمله این اصلاحات است.دراین راستا، این مطالعه تلاش داشته، با بررسی الگوی های برنامه ریزی در دنیا و ایران، به الگویی تلفیقی، برای برنامه ‏ریزی توسعه ای، دست یابد که با تلفیقی از اصلاحات پیشنهادی برای برنامه ریزی ها، به رفع چالش‏ های موجود در نظام برنامه ‏ریزی کشور بپردازد. چارچوب پیشنهادی دارای سه بخش برنامه راهبردی، اجرایی و نظارتی است. ابتدا، استراتژی توسعه کشور و اهداف کلان مرتبط با آن، به گونه‏ ای تعیین می ‏گردد که ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیطی توسعه و اشتراک های بین این سه بعد را دربرگیرند. سپس، براساس اهداف کلان و سیاست‏ های آمایش سرزمین در سطوح مختلف ملی، منطقه ‏ای و استانی، نقش بخش‏ ها و مناطق، در سطوح مختلف و ارتباط آنها مشخص می‏ شود. براین اساس، پیشران‏ های توسعه تعیین شده و سیاست‏ های بخشی منطقه‏ ای مشخص خواهد شد. ترکیب سیاست‏ های فضایی با اهداف کلان توسعه، نظام انگیزشی و اجرایی برای تحقق برنامه را بهبود می‏ بخشد و وظیفه مهم نظام برنامه‏ ریزی، که رصد و پایش برنامه به صورت دوره ‏ای است، در هر مرحله، ارایه می ‏شود.