حقوق شهروندی در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی

یکی از جلوه های جنگ نرم بر علیه انقلاب اسلامی ایران در دهه های اخیر آن است که این نظام سیاسی-اجتماعی حقوق شهروندی را زیر پا گذاشته و به آن بی توجه است. بر این اساس برای دفاع و معرفی اندیشه اصیل اسلامی در حوزه حقوق شهروندی، پژوهش حاضر می کوشد با بررسی مبانی و دیدگاه های مرتبط با حقوق شهروندی در مبانی انقلاب اسلامی، جایگاه این مفهوم و مولفه های برآمده آن را تشریح نماید. پژوهش حاضر از نوع کیفی با روش کتابخانه ای است که با تکیه بر آیات قرآنی و اسناد مهم حقوقی نظام جمهوری اسلامی ایران با روش توصیفی و تحلیل گفتمان لاکلا و موفه انجام گرفته است. در این پژوهش پس از کاوش در آیات قرآنی، دال های گفتمان اسلامی حقوق شهروندی استخراج گردید و سپس مصادیق عینی آن در اسناد حقوقی مهم نظام جمهوری مورد مطالعه قرار گرفت.حقوق شهروندی در گفتمان اسلامی بر مبنای نظام معنایی از دال مرکزی حیات طیبه و دال های اصل کرامت، امنیت و آزادی و ضمانت اجرایی حقوق شهروندی گرفته است. ارزیابی وضعیت حقوق شهروندی با توجه به بستر اجتماعی و سیاسی ایران پسا انقلابی نشان می دهد گفتمان انقلاب اسلامی پتانسیل قدرتمندی در تحقق حقوق شهروندی دارد. قانون اساسی به حقوق شهروندی در ابعاد مختلف شامل امنیت عمومی- خصوصی؛ حقوق قضایی؛ حق آزادی در ابعاد مختلف؛ حقوق مشارکت در اداره امور کشور؛ حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ و حقوق گروه های آسیب پذیر پرداخته است. همچنین اجرای حقوق شهروندی تصریح شده در این قانون، در بخشهایی از قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری تضمین شده است.