گزینش لاین های جو متحمل به خشکی انتهای فصل بر اساس پایداری عملکرد دانه و شاخص های تحمل به تنش

برای غلبه بر نیاز روزافزون تولید محصولات کشاورزی در سناریوهای اقلیمی آینده، موثرترین و اقتصادی ترین رویکرد، اصلاح ارقام با تحمل به خشکی بالا است. به منظور انتخاب لاین های متحمل به خشکی در جو، تعداد 19 لاین امیدبخش جو به همراه رقم شاهد گوهران در دو محیط نرمال و تنش خشکی انتهای فصل مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی طی دو سال زراعی 1400-1398 انجام شد. مقایسه میانگین اثر محیط نشان داد که صفات تعداد روز تا رسیدگی، طول دوره پر شدن دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه لاین های مورد بررسی در سال اول به طور معنی داری با قرارگیری در شرایط تنش خشکی انتهای فصل کاهش یافت. نتایج حاصل از بررسی شاخص های تحمل و حساسیت به تنش نشان داد که برای انتخاب ارقام و لاین های جو در مناطقی که با تنش خشکی انتهای فصل مواجه می شوند، می توان به ترتیب از شاخص های YI، HM، STI و GMP استفاده کرد، اما در مناطقی که با تنش خشکی انتهای فصل مواجه نیستند، شاخص های MP، STI، GMP و HM پیشنهاد می شوند. بر این اساس، به ترتیب لاین های شماره 20، 11 و 14 متحمل ترین لاین ها به تنش خشکی انتهای فصل در این آزمایش بودند. ارزیابی شاخص های پایداری و برآورد همبستگی آنها با عملکرد دانه لاین های مورد مطالعه نیز نشان داد که عملکرد دانه با واریانس اثر متقابل ژنوتیپ و محیط (θ(i)) و ضریب رگسیون (b) همبستگی مثبت و معنی دار و با آماره های کانگ (KR) و تنارازو (NP(2,3)) همبستگی منفی و معنی داری داشت. جمع بندی نتایج بر اساس بیش تر آماره های پایداری مورد بررسی نشان داد که لاین های 20، 14 و 8، لاین های پرمحصول و پایدار برای کشت تحت هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی انتهای فصل بودند.