مساله شر و افق‎های پیش روی خداباوری توحیدی

سنت خداباوری توحیدی، به ویژه در ادیان ابراهیمی، بر اعتقاد به خدایی قادر مطلق، عالم کل، خیرخواه محض، عادل و حکیم تاکید دارد. چنین دیدگاهی توسط اشکال گوناگون شرباوری تهدید می شود و در صورتی که نتوان پاسخ های منطقی و متقاعدکننده به آن داد، تهدید جدی سنت خداباوری توحیدی است. در این مقاله نشان داده می شود که به واسطه حضور فاعلیت خدای نامتناهی در یک طرف معادله مساله شر، منطقی ترین راهکار استفاده از مجموع پاسخ های ممکن به شیوه ترکیبی و تلفیقی است، زیرا تلفیق راه‎های موجود موجب تقرب به پاسخ متقاعدکننده تر در این زمینه است. براین اساس، ضمن توجه به تفاوت های شرور مابعدالطبیعی، طبیعی و اخلاقی از یکدیگر، ترکیب و تلفیق پاسخ هایی چون نسبی بودن شرور، شرور لازمه اختیار انسان، تلقی شر به عنوان کیفر گناهان آدمیان، شرور عامل تعالی معنوی انسان، تلقی جهان آخرت به عنوان مکان تجلی نهایی فلسفه شرور و اهمیت منظر سرمدی به مساله شر مورد نیاز است.