تحلیل تطبیقی جنبش های اجتماعی کلاسیک و جدید در ایران

رفتارهای جمعی و کنش های اجتماعی با الهام از تحولات تاریخ سازی مانند دو جنگ جهانی، ظهور جنبش های فاشیستی- کمونیستی، اضمحلال زیست جهان استعماری و تسریع فرآیندهای جهانی شدن، در قامت جنبش های اجتماعی ملی و فراملی رخ نمودند. متعاقب این دگردیسی های جهانی از یک طرف، و تجربه دو انقلاب در یک قرن، جنگ هشت ساله و جهانی شدن در ایران از سوی دیگر، ماهیت جامعه معاصر تغییر یافت. به بیان دیگر، از اوایل قرن بیستم، شکاف دولت- ملت و ملت- امپریالیسم، لایه های مختلفی از جنبش های اجتماعی به ویژه دانشجویی را به بار آورد که درصدد تاسیس جامعه مدنی و استقرار ساختار دموکراتیک بودند. در واقع، کنش های اجتماعی با نشستن بر کرسی رشادت و مدنیت، از سیاست زدگی و جناح گرایی حاکم بر مناسبات اجتماعی بریده و در تلاش برای رهایی از این امر سیاسی نامیمون است. طبق این فهم، پرسش اصلی نگاشته جاری این است که چگونه می توان جنبش های اجتماعی به ویژه دانشجویی در ایران را با الگوی تیوریک ملوچی- تورن تحلیل کرد؟ نگارنده با استخدام منطق جامعه شناسی تاریخی و روش توصیفی- تحلیلی، بر این فرضیه تاکید دارد که ماهیت، شناسه ها و بسترهای متفاوت جنبش های اجتماعی در ایران آن را در تمایز با الگوی تحلیل ملوچی- تورن قرار می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بسترپروردگی و زمان مندی جنبش های اجتماعی باعث می شود تا کنش های اجتماعی در ایران لزوما در انطباق کامل با الگوی تحلیلی ملوچی- تورن نباشند.