تحلیل الگوی کنشی و زنجیره های روایی گریماس در رمان شب مقدس اثر طاهر بن جلون

مقاله حاضر به روش توصیفی - تحلیلی، بر آن است که علاوه‌‌بر تحلیل شخصیت‌ها و پیرفت‌های رمان شب مقدس، اثر طاهر بن جلون، روند تولید معنا براساس مدل کنشی گریماس و زنجیره‌‌های روایی وی را بررسی کند تا بدین‌‌وسیله جنبه‌‌های پنهان و نامریی متن را معرفی و تصویری در شکل و ساختار آن ارایه کند؛ بنابراین در این راستا، رمان پس از معرفی دیدگاه گریماس و تشریح ساختارشناسی روایی، به سکانس‌های متعددی تقسیم می‌شود و ضمن بررسی‌‌کردن عناصر تشکیل‌‌دهنده کنش‌‌ها، پدیده سنکرتیسم (ایفای نقش عنصر در کنشگرهای متفاوت) به‌‌وضوح به چشم میخورد. وجود این پدیده، دستیابی قهرمان داستان به هدف نهایی خود، یعنی رهایی از زندان جسمی مردانه و تحقق هویت واقعی زنانه، را آسان‌تر و ملموس‌تر می‌کند. کنشگرها لزوما شخصیت نیستند؛ به‌‌ویژه در مبحث مربوط به فرستنده بیشتر کنشگرهایی وجود دارند که مفاهیم و معانی را بررسی می‌‌کنند. تغییر وضعیت داستان براساس تقابل‌های دوگانه در رمان، از وضعیت متعادل اولیه به موقعیت‌های نامتعادل میانی و درنهایت وضعیت متعادل نهایی، به‌‌وضوح مشاهده می‌‌شود. این تحلیل با بررسی زنجیره‌‌های روایی در جایگاه عوامل اصلی شکل‌‌گیری روایت تکمیل می‌‌شود. ایجاد تعدادی قرارداد در ابتدای رمان، مجموعه‌‌ای از نحوهای قراردادی را ایجاد می‌‌کند که به‌‌نوبه خود منجر به تولید نحوهای اجرایی مبتنی‌‌بر مبارزه، انتقام و حیله می‌‌شود. درنهایت، سیر وضعیت داستان از منفی به مثبت، زنجیره‌‌ای منفصل ایجاد می‌‌کند.