اثربخشی آموزش واقعیت درمانی (تئوری انتخاب) بر نقش گیری اجتماعی و خود متمایز سازی زوجین

یکی از عوامل مهمی‌ که باعث شکل‌گیری رضایت در روابط بین‌فردی به‌ویژه روابط زوجین می‌شود نقش‏گیری‌اجتماعی‌است. خود‌متمایز سازی یا تمایز‌یافتگی‌شخصیتی نیز که رابطه‌ای قوی با نقش‌گیری‌اجتماعی دارد در‌این زمینه سهم قابل توجهی بر عهده‌اش است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر‌بخشی آموزش واقعیت‌درمانی مبتنی بر تیوری انتخاب بر نقش-گیری‌اجتماعی و خود‌متمایز‌سازی‌ زوجین بود که از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل همراه مرحله پیگیری است. از میان کلیه زوجین مراجعه کننده به‌مراکز مشاوره مناطق 2 و 5 شهر تهران در سال 1397تعداد 30 زوج که به صورت نمونه‌گیری در‌دسترس انتخاب شده‌بودند به‌طور تصادفی در دوگروه آزمایش (15 زوج) و کنترل (15 زوج) گمارده شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 90 دقیقه‏ای‌ مورد مداخله قرار‌گرفتند. آزمودنی‌ها در سه‌مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری، پرسشنامه‌‌های نقش‌گیری‌اجتماعی و تمایزیافتگی‌ را تکمیل کردند. جهت بررسی نتایج از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. یافته‌ها نشان داد تفاوت معناداری در سطح (P<0/01) در میانگین (انحراف‌معیار) نمرات نقش‌گیری‌اجتماعی گروه آزمایش در پس‌آزمون (2/2)26/1 و پیگیری (2/2)26/2 و همچنین خود‌متمایز‌سازی‌ در سطح (P<0/05) در پس‌آزمون (3/3) 36/3 وجود داشت؛ اما میانگین نمرات خود‌‌‌متمایزسازی در مرحله پیگیری (2/1)34/8 معنادار نبود. با توجه به نتایج به‌دست آمده، می‌توان از آموزش واقعیت‌درمانی مبتنی بر تیوری انتخاب به ‌عنوان روشی مناسب و موثر در مداخلات زوج‌درمانی و در مشاوره پیش از ‌‌‌ازدواج استفاده نمود.