تعدیل فیزیولوژیکی تنش گرمایی انتهای فصل و تغییر در طول مراحل نموی گندم با مصرف اسید هیومیک در دو نوع خاک متفاوت

به منظور ارزیابی اثر نوع خاک و محلول پاشی اسید هیومیک بر عملکرد و طول دوره رشد گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 1396-1395 در شهرستان سبزوار انجام شد. تیمارها شامل کشت گندم بک کراس روشن در دو نوع خاک رسی-لومی و لوم- شنی در چهار سطح محلول پاشی اسید هیومیک (صفر، 5، 10 و 15 گرم در هزار) در مرحله پنجه زنی (مرحله 25-22 زادوکس) بود. نتایج نشان داد که با مصرف 15 گرم در هزار اسید هیومیک در دو نوع خاک بیشترین عملکرد دانه (به ترتیب خاک رسی-لومی و لوم-شنی، 3/7800 و 5270 کیلوگرم در هکتار) تولید شد. مصرف اسید هیومیک باعث کاهش کسر فتوترمال (به صورت معادله درجه دو) شد که اثر مثبت بر افزایش طول مراحل نموی داشت. در شرایط خاک رسی-لومی با توجه به مدل پیشنهادی در 435/0 فتوترمال حداکثر عملکرد حاصل شد و زمانی که فتوترمال به 47/0 رسید در این صورت عملکرد صفر شد. اسید هیومیک با افزایش کلروفیل (از 3/53 به 26/57 اسپاد)، پرولین (از 295 به 1/376 میلی گرم بر کیلو گرم) و وزن خشک کل (از 8/9250 به 9/13150 کیلوگرم در هکتار) سبب تعدیل تنش گرمایی و افزایش مراحل رشد (روز تا طویل شدن ساقه ها (مرحله30 زادوکس) (دو روز)، مرحله تورم غلاف برگ پرچم (مرحله43 زادوکس) (یک روز) و گرده افشانی (مرحله61-60 زادوکس) (سه روز)) شد.