امکان سنجی شناسایی چاه های با پتانسیل ماسه دهی زیاد با استفاده از نقشه های فرونشست (مطالعه موردی: استان البرز)

ماسه دهی از جمله فرآیندهایی است که می تواند عملکرد چاه را تحت تاثیر قرار دهد و استحصال آب را با چالش هایی جدی از جمله آسیب دیدگی پمپ مواجه کند. به دلیل هزینه های بسیار زیاد حفر چاه، تشخیص پدیده ماسه دهی قبل از حفاری چاه جدید از اهمیت زیادی برخوردار است. در مناطقی که محیط آبخوان ریزدانه است، بدلیل برداشت آب و پایین افتادن سطح ایستابی، پدیده فرونشست رخ می دهد. از طرف دیگر، احتمال بروز پدیده ماسه دهی نیز در محدوده ای از آبخوان با محیط ریزدانه بیشتر است. در این تحقیق ابتدا به برآورد فرونشست در محدوده استان البرز با استفاده از تصاویر ماهواره ای Sentinel-1 در سال های 2017 تا 2021 پرداخته شد. سپس با استفاده از بررسی های میدانی در بخش های جنوبی شهرستان ساوجبلاغ، شواهدی مبنی بر وجود ارتباط بین پدیده های ماسه دهی و فرونشست ارایه شد. همچنین، اطلاعات تعدادی از چاه ها که همراه با ماسه دهی بودند جمع آوری و با نقشه های فرونشست تطبیق داده شد. در نهایت به منظور کمی سازی اطلاعات، ضریب Jaccard برای تعیین میزان تشابه بین نقشه فرونشست و ماسه دهی استفاده شد. نتایج نشان داد که نقشه های ماسه دهی و فرونشست زمین در محدوده ضریب Jaccard معادل 65%، متشابه هستند. به بیان دیگر با احتمال 65%، در شعاع 500 متری از چاه هایی که در محدوده فرونشست جدی قرار داشته باشند، پدیده ماسه-دهی نیز وجود خواهد داشت.