وقوع نماتود استرونژیلیدی، کالیسفالوس ویپره ویپره (نمانودا: دیافنوسفالیده) در مارهای افعی، ماکروویپرا لبتینا (خزندگان: ویپریده)، جنوب غرب ایران

گونه های کالیسفالوس از خانواده انکیلوستوماتیده از نماتودهای انگل روده ای رایج در خزندگان است. افعی، یک مار سمی که در مناطق وسیعی از ایران یافت می شود. در فاصله خرداد تا شهریور 1396، دو مار افعی مرده به آزمایشگاه انگل شناسی ارجاع و از نظر وجود انگل های روده ای مورد بررسی قرار گرفتند. چندین کرم گرد کشیده سفید جمع آوری و برای شناسایی زیر میکروسکوپ نوری و الکترونی روبشی (SEM) بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی و مولکولی بررسی شدند. در مطالعه مولکولی، بخش هایی از کرم های شناسایی شده استخراج و ITS DNA ریبوزومی هسته ای (rDNA) با روش PCR (واکنش زنجیره ای پلیمراز) تکثیر شد. پنج کرم گرد در یک مار و سه کرم با خصوصیات مورفولوژیکی مشابه در مار دیگر یافت شد. همه کرم های قلابدار ماده جمع آوری شده از نظر طبقه بندی به عنوان Kalicephalus viperae viperae شناسایی شدند. یافته های SEM نشان داد سر این نماتودها کوچک و دارای سه پاپیلای پشتی، شکمی و میانی است که روی پاپیلای میانی K. viperae زایده نوک تیزی وجود دارد. همچنین کپسول دهانی دوکفه ای و شامل دو دریچه جانبی متشکل از چند قطعه کیتینویید بود. دم کرم ماده باریک، بلند با انتهای صاف و یک زایده ای در انتهای آن مشاهده گردید. در بررسی مولکولی، ITS rDNA تکثیر شده در حدود 850 جفت باز به عنوان K. viperae شناسایی شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنی ژن rDNA ژن ITS از توالی K. viperae نشان داد که گونه جدا شده شباهت زیادی به گونه Ancylostoma از سراسر جهان و نزدیک به A. braziliense با 88٪ اختلاف در درخت فیلوژنتیک دارد. در این مطالعه مشخصات مورفولوژیکی و بخش بزرگی از توالی نوکلیوتیدی rDNA K. viperea viperea در مار افعی برای اولین بار در جهان و در ایران گزارش شده است.