بررسی تطبیقی ترجمه های فارسی ماجراهای هاکلبری فین: خسران یا حصول فرهنگی

گسستگی سیستم های فرهنگی زبان ها احتمال دارد که چالش هایی را برای مترجمان درحفظ پویایی فرهنگی ترجمه ایجاد کنند. چنین دیدگاه جامعه شناختی بیشتر در ترجمه متون ادبی که بخش های اصلی معادله زبان و فرهنگ هستند برجسته می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی خسران یا حصول فرهنگی، تاریخی و مذهبی در ترجمه اقلام خاص فرهنگ (CSIs) به بررسی رویه های ترجمه مورد استفاده مترجمان پرداخته است. با این هدف، از طریق روش تحلیلی و توصیفی تطبیقی بر اساس مدل وینی و داربلنت(1995)، آیتم های فرهنگی سه ترجمه فارسی داستان هاکلبری فین استخراج و به سه زیرمجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تقسیم شد؛ سپس رویه های اعمال شده توسط مترجمان که منجر به از خسران یا حصول فرهنگی شد، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که ترجمه اول توسط محبی بیشترین درجه ازخسران (16/17 درصد) و ترجمه سوم توسط دریابندری بیشترین درجه حصول (58/41 درصد) را داشته است. همچنین بیشترین فراوانی خسران متعلق به نوع فرهنگی با ٪6/31 در ترجمه اول توسط محبی و ٪2/52 در ترجمه دوم توسط پیرنظر بوده است. یافته ها حاکی از آن بود که سیاست ها و تفاوت های هنجاری جوامع در دوره های مختلف تاثیر غیرقابل انکاری بر انتقال مفاهیم داشت که نشان دهنده درجه خسران و حصول در ترجمه بود. نتیجه مطالعه حاضر را می توان در مطالعات روانکاوانه در مورد تصمیم گیری های مترجم استفاده کرد.