التزام به اصول اخلاقی و ارزشی در تصانیف ابتهاج ، نواب صفا و بیژن ترقی

ترانه سرایی یا تصنیف سازی حلقه اتصال هنر موسیقی با ادبیات و شعر است و ترانه سرایان پیوندگاه و زبان بیان اصوات موسیقی هستند. در این پژوهش که به شیوه ی تحلیلی وصفی و بر پایه سنجش و نتیجه گیری میان تصنیفات سه ترانه سرای مشهور (اسماعیل نواب صفا، بیژن ترقی و هوشنگ ابتهاج) صورت پذیرفت؛ هدف، شناخت و بررسی رسالت شاعرانه و تعهد و التزام به اصول اخلاقی و ارزش های انسانی در عناصر شعری همچون اندیشه، زبان و موسیقی، تخیل و عاطفه در تصانیف و ترانه های این شاعران ترانه سرا بود.

مقصود از ترانه در این پژوهش؛ متن و کلام ادبی و مخیل است که بر ملودی های آهنگسازان نوشته می شود و ترانه در مفهوم تخصصی انواع ادبی منظور نیست. در این بررسی تفاوت های اندیشگانی میان ترانه های ابتهاج با نواب صفا و ترقی در حوزه تفکر دیده شد. نواب صفا و ترقی و پس از آنها، ابتهاج نوعی ترانه/ درام یا داستان وارگی در ترانه سرا ای را متداول کرده بودند که در فضایی طبیعت گرایانه و به شیوه ی سمبلیسم اجتماعی نزدیک بود. درونمایه های ترانه های نواب صفا و ترقی؛ عشق و معشوق و عناصر طبیعی چون آتش و کاروان، صیاد و قفس؛ اشک و تنهایی و... اما درون مایه های ترانه های ابتهاج را انقلاب، پیروزی، گلوله، خون، شهید و عشق تشکیل می داد. هدف آنها آرامش بخشی به مردم، ضمن نگاه داشتن و تکیه بر ارزش های سنتی جامعه ی آیینی ایران، رعایت آداب اخلاقی چون مردم داری و دلجویی و... در اسلوبی رسالت مند و متعهد در آن اوضاع ناآرام بوده است.