تحلیل گزاره ها و دیدگاه های مدیریتی در خصوص آتش سوزی جنگل در ایران

هدف از این پژوهش، تحلیل نگرش های مدیریتی مدیران و مسیولان منابع طبیعی و محیط زیست در ارتباط با مسیله آتش سوزی جنگل، برای شناسایی گزاره ها و دیدگاه های مدیریتی حاکم بر فرآیند مدیریت آتش سوزی در جنگل های کشور است. در این راستا، با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، پس از جمع آوری گزاره های منتشر شده، طبقه بندی آن ها در قالب مضامین فرعی، مضامین اصلی و ابعاد انجام گرفت. تحلیل محتوا بر روی 30 مصاحبه خبری و یا گزارش خبری-تحلیلی منتشر شده در روزنامه های سراسری کشور صورت گرفت. براساس نتایج در بعد تلقی از آتش سوزی، دو مضمون اصلی توصیف عملیاتی و توصیف مدیریتی، در بعد دلایل رخداد و توسعه آتش سوزی، شش مضمون اصلی چالش اجتماعی، چالش امنیتی، چالش پشتیبانی، چالش اقلیمی، چالش توپوگرافیک و چالش مدیریتی، در بعد اقدامات مدیریتی برای کنترل آتش سوزی، سه مضمون اصلی اقدامات تجهیزاتی، اقدامات اداری-تشکیلاتی و اقدامات آموزشی و در نهایت در بعد الزامات مورد نیاز برای کنترل آتش سوزی، شش مضمون الزام قضایی، الزام مالی، الزام تجهیزاتی، الزام مدیریت اجرایی، الزام مدیریت فرابخشی و الزام مدیریت مشارکتی تفکیک گردید. در مجموع 91 مضمون فرعی در قالب 17 مضمون اصلی و 4 بعد، از درون گزاره های مدیران استخراج شد. تحلیل مضامین نشان می دهد از منظر مدیران، آتش سوزی در جنگل، یک واقعه مدیریتی-عملیاتی است که می توان با کاربست اقدامات و الزامات مدیریتی از رخداد آن جلوگیری و در صورت وقوع، آن را کنترل نمود. از این رو، نگاه مدیران به مسیله آتش سوزی در بستر رویکرد کلان مدیریت گرایی قرار گرفته است. رویکردی که خود زمینه ساز پیچیده تر شدن نحوه مواجهه با مسیله آتش سوزی در جنگل های کشور است. بی توجهی محض به لزوم بازسازی و احیای گستره های دچار آتش، از موضوعات کلیدی است که در گزاره های مدیریتی مدیران به شدت مورد غفلت واقع شده است. مدیران منابع طبیعی و محیط زیست کشور نیازمند نگاهی کلان تر به همه زمینه های متنوع رخداد، کنترل آتش و در نهایت احیای عرصه های آسیب دیده هستند، تا قادر باشند از ظرفیت های مدیریتی که در اختیار دارند، در فرآیند مدیریت آتش سوزی جنگل، استفاده بهینه و مطلوبی نمایند.