قالی به مثابه عنصرفرهنگی در مناسک نمادین قالی شویی مشهد اردهال

کندوکاو جایگاه قالی در مناسک قالی شویان مشهد اردهال مسیله اصلی مقاله حاضر است. در این پژوهش سعی بر آن است تا به کارکرد فرهنگی قالی در مراسمی مذهبی با ریشه های ایرانی اسلامی پرداخته شود. قالی در آیین قالی شویی نمادی از پیکر مطهر و تابوت مقدس امامزاده سلطان علی به حساب آمده و از نقش زیراندازگونه فاصله قابل توجهی گرفته است. قالی به عنوان عنصری فرهنگی و محصول بومی در کاشان عاملیت فیزیکی داشته و از منظر انسان شناسی، بستری برای تجلی معنا فراهم می آورد. به عبارتی دیگر، قالی ابزار انتقا ل معنا بوده و به مثابه سند هویتی ایفای نقش می کند. این پژوهش از نوع کیفی بوده و به دیگر سخن به سبب کشف و شناخت قالی به مثابه عنصر فرهنگی در رسته پژوهش های نظری قرار می گیرد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه ای گردآوری شده و مشاهده اسناد و تصاویر مربوط نیز ملحوظ گردیده و در نهایت، داده ها از منظر انسان شناسی فرهنگی تحلیل شده است. پرسش این گونه طرح می شود که تحلیل فرهنگی قالی در مراسم قالی شویی مشهد اردهال چه نتایجی در بر دارد؟ کارکردها و کارویژه های قالی به مثابه عنصر فرهنگی چگونه تبیین می شوند؟ نتایج نشان از آن داشت که با اتکا بر انسان شناسی، قالی از ابعاد گوناگون معناشناختی، عاملیتی و عاطفی در مناسک قالی شویی (جمعه قالی) برخوردار است. قالی با وجود رویکرد عموم، در آیین ها کارکردی فراتر از زیرانداز داشته و عاملیت فرهنگی دارد. از سویی دیگر، ترسیم سه لایه معنایی بیرونی (نخست)، میانی (دوم) و درونی (سوم) برای تحلیل کارکرد فرهنگی قالی حکایت از وجود نقش های گوناگونی چون بافته، پیکر امامزاده، تابوت و ابزار باران طلبی دارد.