مطالعه آکوستیکی ساخت های مبتدایی زبان فارسی

هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه ویژگی های آوایی انواع ساخت مبتدایی در زبان فارسی در چارچوب نظریه خودواحد عروضی (لد، 2008) به منظور پاسخ به این چالش است که آیا جایگاه آغازین در این ساخت ها حاصل حرکت سازه به آغاز بند است یا حاصل اشتقاق در پایه سازه آغازین در جایگاه نهایی. در این راستا، به پیروی از چینکویه (1990) ساخت های مبتدایی زبان فارسی را در سه دسته مبتداسازی، چپ نشانی واژه بستی و چپ نشانی منفصل مورد بررسی قرار می دهیم تا مشخص شود که آیا سازه آغازین در ساخت های مبتدایی یک گروه آهنگی مستقل را تشکیل می دهد یا خود بخشی از گروه آهنگ متناظر با کل جمله است. به این منظور، مقادیر پارامتر آوایی کشش هجای پایانی سازه آغازین و میزان وقفه بین این سازه و ادامه بند در انواع ساخت مبتدایی را اندازه گیری و مقایسه می کنیم؛ زیرا به باور پیرهامبرت (1980: 20) اگر کشش هجای پایانی گروه هدف و مدت زمان وقفه بین آن و کلمات بعدی، در مقایسه با این مقادیر در ساخت بی نشان بیشتر باشد، آن گروه در منحنی زیروبمی گفتار، یک گروه آهنگی مستقل را تشکیل می دهد. نتایج نشان می دهد که در دو ساخت چپ نشانی واژه بستی و مبتداسازی، مقدار پارامتر آوایی کشش هجای پایانی سازه آغازین و میزان وقفه بین این سازه و ادامه بند، تفاوت معنی داری با این مقادیر در ساخت بی نشان ندارد؛ همچنین سازه آغازین در ساخت چپ نشانی واژه بستی و ساخت مبتداسازی با الگوی آهنگی مشابه با ساخت بی نشان، با نواخت مرزی H- تولید و درک می شود. این ویژگی ها را می توان هم بسته آوایی ارتباط قوی نحوی بین سازه آغازین و ادامه بند در دو ساخت مبتداسازی و چپ نشانی واژه بستی دانست. مشخصه ایی که نشان از حرکت سازه به آغاز بند دارد. در مقابل، کشش طولانی تر هجای پایانی سازه آغازین و میزان وقفه بیشتر بین این سازه و ادامه بند در چپ نشانی منفصل نسبت به ساخت بی نشان، شاهدی است بر اینکه سازه آغازین در چپ نشانی منفصل گروه آهنگی مستقلی را تشکیل می دهد؛ مشخصه ای که به همراه نواخت مرزی L، بازنمود آوایی ارتباط ضعیف نحوی در این ساخت است. این ویژگی فرض مشتق درپایه بودن سازه آغازین را در چپ نشانی منفصل تقویت می کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که ساخت های مبتدایی از درون فاعل از الگویی یکسان با ویژگی های ساخت های مبتدایی از درون مفعول پیروی می کنند.