مطالعات حدیثی مقارن در یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم (مطالعه موردی: نسبت سنجی میراث حدیثی اثنا عشری با احادیث اسماعیلیه)

میراث حدیثی اسماعیلیه یکی از منابع مهم در عرصه حدیث پژوهشی است. هر پژوهشگری برای پژوهش در معارف اسلامی ناگزیر از آگاهی کامل از این میراث است. میراث حدیثی اسماعیلیه در قرون متمادی از دید پژوهشگران مخفی مانده بود اما در قرن اخیر پژوهش در این عرصه سرعت بیشتری گرفته است. سوال این است که مهمترین منابع حدیثی اسماعیلیه کدام اند و در چه عصری تالیف شده اند؟ علم رجال چه جایگاهی در میان محدثین اسماعیلی دارد؟ کتاب الکشف و تفسیر قمی چه رسالتی در معارف اسلامی بویژه بحث امامت دارند؟ این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی به بررسی میراث حدیثی اسماعیلی و نسبت آن با میراث حدیثی اثناعشری پرداخته و نحوه تعامل بین آن دو را با ذکر نمونه هایی نشان دهد. فرض بر این است که مطالعات حدیثی بدون توجه به میراث دیگر فرقه های اسلامی از جمله فرقه اسماعیلیه در برخی از مباحث ناقص خواهد بود. مهمترین یافته های پژوهش عبارت است از: وجود منابع روایی متعدد اسماعیلی، نقل روایات فراوان از اهل بیت توسط میراث اسماعیلی، عدم پایبندی اسماعیلیه به دانش رجال، اشتراک چشمگیر روایات مربوط به اعتقادات بویژه در حوزه امامت میان روایات اسماعیلی و اثناعشری بویژه در حوزه روایات تاویلی.