تاثیر عوامل محیطی و نوع اسپرم بر نرخ گیرایی تلیسه های هلشتاین

این تحقیق به منظور مشخص کردن نرخ گیرایی در تلیسه های هلشتاین استان اصفهان با توجه به نوع اسپرم مصرفی، سال، فصل، نوبت های تلقیح و سنین مختلف در زمان اولین تلقیح منجر به آبستنی انجام گردید. اطلاعات این پژوهش مربوط به 59 گله که شامل 73115 راس تلیسه تلقیح شده با 3529 پایوت اسپرم تعیین جنسیت شده و 69431 پایوت اسپرم معمولی در بازه زمانی بهار 1369 تا بهار 1392 از رکوردهای مربوط به تلیسه های هلشتاین موجود در بخش آمار تعاونی کشاورزان و دام پروران صنعتی وحدت اصفهان به دست آمد. صفت احتمال گیرایی با فرض توزیع برنولی و تابع وابسته لجیت (Logit)، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که برای تمام زیر سطوح عوامل مورد بررسی به جز در نوبت های تلقیح سوم و چهارم و اسپرم های ناشناخته نرخ گیرایی بیش تر بود یا به عبارت دیگر نسبت تلیسه های آبستن به طور معنی داری (05/0>P) بیش تر بود. فقط در نوبت های تلقیح پنجم و بالاتر این نسبت معکوس و نرخ غیر آبستنی تلیسه ها به طور معنی داری (05/0>P) بیش تر از آبستن ها بود. متوسط احتمال نرخ گیرایی به دست آمده در فصل های بهار و تابستان برابر با 53 درصد با احتمال گیرایی در فصل های پاییز و زمستان برابر با 55 درصد اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). احتمال نرخ گیرایی از تلقیح اول به سمت تلقیح پنجم و بالاتر دارای سیر نزولی بود به طوری که احتمال گیرایی اولین تلقیح به میزان 63 درصد به طور معنی داری با بقیه تلقیح ها اختلاف داشت (05/0>P). متوسط احتمال نرخ گیرایی در تلیسه ها برای اسپرم های معمولی و تعیین جنسیت شده به طور معنی داری (05/0>P) باهم متفاوت بود و به ترتیب برابر 58 و 41 درصد بود. بالاترین نسبت دام های آبستن به غیر آبستن (75 درصد) در هنگام تلقیح به صورت طبیعی حاصل شد. به نظر می رسد که در هنگام استفاده از نوع اسپرم بایستی برخی عوامل موثر بر نرخ گیرایی موردتوجه قرار گیرد. نتایج این تحقیق می تواند در مدیریت تولیدمثلی تلیسه ها در هنگام استفاده از اسپرم های تعیین جنسیت شده و همچنین با توجه به عوامل محیطی مفید باشد.