تحلیل بعد کالبدی در شفابخشی منظر پارک شهید رجایی اصفهان

نمود بارز شهرنشینی و سبک زندگی ناشی از آن، در کنار وجود فضاهای دور از طبیعت، را می توان هم در فضاهای معماری و شهری و هم در انسان دچار آسیب های جسمی و روانی دید. از دیگرسوی روند سالمندی رو به رشد جهان، به ملاحظات جدی طراحان و برنامه ریزان در شهرها نیازمند است. در بازگشت به مساله سالمندی و عوارض شهرنشینی، یکی از کلیدی ترین مسایل سلامت و به زیستی است و مناظر شفابخش در فصل مشترک، منظر، سلامت و انسان قرار دارند. در این راستا، جستجوی مولفه های بعد کالبدی مناظر شفابخش، مورد پژوهی پارک شهید رجایی اصفهان سوال اصلی پژوهش است. مبتنی بر روش پژوهش کیفی و تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 21 سالمند، با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام شد. نتایج پژوهش، در قالب شناسایی مقوله های کارایی و قابلیت کالبدی، جذابیت طبیعی و کالبدی-تاریخی، دسترسی و همجواری، آسایش اقلیمی، منظر صوتی، تحریک حواس، زیبایی منظر، نقشه ذهنی و احساسات مثبت در راستای ارتقای شفابخشی و دو مقوله ضد شفابخشی، منظر صوتی نامطلوب و کاهش کارایی کالبدی از منظر سالمندان است. منظر پارک، عمدتا با تاثیرگذاری بر سلامت روان سالمندان، توانسته امکان تجربه شفابخش به واسطه ایجاد تعادل نسبی، ارتقا ظرفیت درونی و سازگاری به منظور تداوم عملکردهای جسمی، ذهنی و روانی فراهم آورد؛ پیامدهای سلامت بخشی مانند حس آرامش، بازیابی توجه و بهبود خلق وخو حاصل چنین تجربه ای است. مهمترین زیرمقوله ها، حس رضایت مندی، درختان و فضای اجتماع پذیر هستند؛ درختان کهنسال به طور قابل توجهی بر مقوله های آسایش اقلیمی، تحریک حواس، جذابیت طبیعی، نقشه ذهنی، فضای شاخص، همجواری و زیبایی منظر تاثیر مثبت داشت.