تحلیل مفهوم (ولایت فقیه) در اندیشه سیاسی عصر مشروطه؛ مطالعه مقایسه- ای دیدگاه های آیات عظام شیخ فضل الله نوری، آخوند خراسانی و محمدحسین نایینی

این تحقیق با هدف تحلیل مفهوم ولایت فقیه دراندیشه سیاسی عصرمشروطه:مطالعه مقایسه ای دیدگاه های آیات عظام شیخ فضل الله نوری،آخوندخراسانی ومحمدحسین نایینی انجام شده است.روش پژوهش حاضرروش کیفی وبه شیوه مرورمتون و اسناد کتابخانه ای است. ولایت فقیهان ازمسایل مهم تاریخ مشروطه است که هنوزنسبت به دیدگاه بعضی ازشخصیت های آن زمان راجع به موضوع یادشدها بهام هایی برای برخی ازمورخان وجوددارد.از شخصیت هایی که اندیشه های آنها نیاز به شرح و بیان شفاف وتحقیق دقیق داردآیت الله شیخ فضل الله نوری،محمد حسین نایینی وآخوندخراسانی است. دراین زمینه دودیدگاه وجوددارد:یکی دیدگاه مخالفان است که شخصی مانندشیخ فضل الله نوری رامدافع سلطنت اسلامیه می دانندودوم دیدگاه مختاروموافق است که ایشان راطرفدارجدی ولای فقیه می بینند. این اتهامات،درست ماننداتهاماتی بودکه برشخصیتی مانند آخوندخراسانی زدندوایشان راضد ولایت فقیه،معرفی کردند.هر چندکه عملکردآخوندخراسانی اثبات کرده که آن مرحوم،از جهت نظری و عملی،سخت به ولایت فقیه معتقد وعامل بودوبه عنوان ولی فقیه،شاه مملکت راخلع نموده، نماینده منتخب مردم را تکفیروازمجلس اخراج کردودراین راه،استقامت نمود.اگرچه این پژوهش مختص به میرزای نایینی،آخوندخراسانی وشیخ فضل الله نوری است ولی ازآنجا که تقابل این دو اندیشه ازجهتی تقابل طیف محقق خراسانی وطیف شیخ نوری است، لذاقابلیت مراجعه رادارد.به علاوه تاثیرآخوندخراسانی برنایینی هم قابل انکار نیست.لذا بین کلیت نوآوری های نایینی با افکار خراسانی غرابت تام وبیگانگی کامل نمی توان قایل شد.