جهانی شدن و مردم سالاری دینی؛ چگونگی گذار از چالش های هویتی جوامع اسلامی

تحولات شگرف دهه های اخیر و انقلاب مستمر و روبه افزایش فناورانه، جهان را بیش از هر زمان دیگر به شبکه ای از تعاملات فراملی و با ماهیتی پویا و متعامل با هم تبدیل کرده است؛ خصلتی که با قدرتی باورنکردنی به سوی یکدست سازی، همگون سازی و ادغام گرایی به پیش می رود و فرهنگی جهانی و غربی را بازتولید می کند. از سوی دیگر، جوامع اسلامی نیز به واسطه تماس مستقیم و منفعلانه با امواج قدرتمند جهانی شدن و متاثر آن دچار بحران های مختلفی من جمله بحران هویت، بحران مشروعیت، تضاد طبقاتی و بحران های فرهنگی شده است. با این حال، تمامی این ایدیولوژی ها در ارایه پاسخی کارآمد و مورد پذیرش و اجماع نسبت به پیامدهای بحران های متعاقب جهانی شدن توفیقی به دست نیاوردند؛ مردم سالاری دینی به عنوان الگوی برخاسته از انقلاب اسلامی ایران علی رغم عمر کوتاه خود، به واسطه اتصال به سنت دیرینه اندیشگی خردگرای دینی، می تواند بدیل کارآمدی برای عبور از بحران های مذکور باشد که البته از قابلیت انعطاف پذیری، ترمیم پذیری و بومی سازی نسبت به مختصات دیگر جوامع اسلامی نیز برخوردار است.یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که در مقابل این قسم از ترتیبات همگون ساز و ادغام گرایانه جهانی شدن، الگوی مردم سالاری دینی به عنوان الگویی دین بنیاد و مطابق با نظام هنجاری جوامع اسلامی الگویی از ظرفیت های بالایی برای صیانت از ارزش های بومی و اسلامی این جوامع برخوردار بوده و می تواند جهان اسلام را از خطر بحران های هویتی ناشی از جهانی شدن حفظ نماید و یا اثرات مخرب آن را به حداقل برساند.