اثر اسید هیومیک بر ویژگی های جوانه زنی بالنگو (Lallemantia royleana) و گوار (Cyamopsis tetragonoloba) تحت تنش شوری

بالنگو با نام علمی (Lallemantia royleana L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناع در مناطق مختلف کشورهای اروپایی، خاورمیانه و به ویژه ایران است.  گوار با نام علمی Cyamopsis tetragonoloba L. گیاهی از خانواده بقولات است. ویژگی مشترکی بین این دو گیاه صمغ های هیدروکلوییدی است که با جذب آب و افزایش گرانروی و یا تشکیل ژل در فاز آبی باعث پایداری برخی امولسیون های غذایی می شوند. ایران به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی متنوع و غنی، قابلیت تولید انواع بی شماری از صمغ های گیاهی را دارا می باشد و بسیاری از دانه ها همچون بالنگو و گوار حاوی صمغ های با ارزشی هستند. با توجه به کاربردهای مهم درمانی و صنعتی دو گیاه گوار و بالنگو  و نیاز به اطلاعات و گزارش های بیشتر در مورد تعیین بهترین سطح اسید هیومیک و تحمل به تنش شوری این گیاهان، هدف از انجام این پژوهش بررسی تحمل دو گیاه بالنگو و گوار به تنش شوری در مرحله جوانه زنی و مراحل ابتدایی رشد دو گیاه و کاربرد اسید هیومیک بود. 

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1400  انجام گردید. در این آزمایش تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در سطوح شاهد (عدم شوری)، 70، 140، 210 میلی مولار و اسید هیومیک با سطوح (0، 40، 80 و 120 میلی گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفت.  به هر پتری که حاوی 25 بذر بود، محلول اسیدهیومیک در سطوح مختلف شوری اضافه شد.

نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه گوار شد. در این گیاه، با افزایش سطح تنش شوری به 210 میلی مولار، 34/35 درصد جوانه زنی نسبت به شاهد کاهش یافت و با افزایش شدت تنش از سطح 140 میلی مولار، کاهش معنی داری در درصد جوانه زنی مشاهده شد. بیش ترین طول ساقه چه بالنگو در تیمارهای شوری 70 میلی مولار و سطح کودی 40 میلی گرم بر لیتر و بیش ترین طول ریشه چه در گیاه بالنگو از تیمار 40 میلی گرم بر لیتر اسید هیومیک در سطح تنش شوری 70 میلی مولار بدست آمد. هم چنین نتایج نشان داد که بیش ترین طول ریشه چه (46/1 سانتی متر)  در گیاه گوار به ترتیب مربوط به پیش تیمار اسید هیومیک در شرایط شوری 70 و 140 میلی مولار در سطوح کودی 40 و 80 میلی گرم بر لیتر بود.

به طور کلی می توان اظهار داشت شاخص های جوانه زنی کاهش محسوسی در شرایط تنش داشتند و این امر مبین آن است که اسید هیومیک به عنوان یک پیش تیمار مناسب می تواند شاخص های رشدی گیاهچه گیاهان بالنگو و گوار را در شرایط تنش و بدون تنش بهبود دهد. با کاربرد اسید هیومیک در همه سطوح شوری به جز 210 میلی مولار شاخص های جوانه زنی در دو گیاه مذکور  در وضعیت مطلوبی قرار داشتند.

1- آستانه تحمل به تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو بررسی شد.
2- کود اسید هیومیک در این تحقیق باعث تعدیل اثرات مخرب تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو شد.