روابط ساختاری کارکرد خانواده و رفتارهای پرخطر نوجوانان با نقش واسطه ای عوامل فردی روانشناختی

یکی از پدیده های دوره نوجوانی رفتارهای پرخطر است، عوامل متعدد زیستی، شناختی، اجتماعی و خانوادگی زمینه ساز بروز رفتارهای پرخطر هستند. هدف این مطالعه تعیین روابط ساختاری کارکرد خانواده و رفتارهای پرخطر نوجوانان با نقش واسطه ای عوامل فردی روانشناختی می باشد.

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی و بر مبنای مدل سازی معادلات ساختاری با مشارکت 900 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه استان قزوین در سال تحصیلی1400-1399 انجام شد. نمونه گیری به روش خوشه ای و تصادفی انجام شد. داده ها با استفاده از مقیاس رفتار پرخطر نوجوانان ایرانی، پرسشنامه عوامل خطرساز و حفاظت کننده جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-20 و AMOS2-24 و آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد.

ضریب همبستگی کارکرد خانواده با متغیر عوامل فردی روانشناختی 65/0، با رفتارهای پرخطر 33/0- بود. ضریب مسیر مستقیم بین کارکرد خانواده با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار (001/0>P، 31/0-=β)، مسیر مستقیم کارکرد خانواده با عوامل فردی روانشناختی مثبت و معنادار (001/0>P، 73/0=β)، همچنین مسیر مستقیم عوامل فردی روانشناختی با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار بود (001/0>P، 53/0-=β). ضریب مسیر غیرمستقیم کارکرد خانواده با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار (001/0>P، 39/0-=β)، درنهایت ضریب مسیرکل (مجموع ضرایب مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم) بین کارکرد خانواده با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار بود (001/0>P، 70/0-=β). شاخص های نکویی برازش داده های گردآوری شده نشان داد مدل از برازش مطلوبی برخوردار است.

مطالعه نشان داد ارتباط کارکرد خانواده و رفتارهای پرخطر نوجوانان با نقش واسطه ای عوامل فردی روانشناختی تبیین می شود. به عبارت دیگر، عملکرد ضعیف خانواده در کنار عوامل روانی، زمینه ساز شکل گیری رفتارهای پرخطر نوجوانان می شود.