تلاقی درماندگی دولت ها سرخوردگی ملت ها

میان دولت های ضعیف (مانند ایران)، شکننده (مانند عراق)، درمانده (لبنان) و فروپاشیده (افغانستان و یمن) تفاوت هایی وجود دارد. این دولت ها به درجات متفاوت ظرفیت و کارآمدی لازم برای کنترل و نفوذ در جامعه، تنظیم روابط اجتماعی، استخراج منابع انسانی، مادی و نمادین را ندارد و در نتیجه در برقراری نظم و اعمال اقتدار در جامعه ناتوان و روند پاسخگویی در آن ها مختل می باشد و دچار درماندگی روزافزونی شده اند. این دولت های درمانده وعده اصلاح می دهند و انجام نمی شود و تنها سرخوردگی ملت ها فزونی می یابد. مطالعات نشان می دهد که ملت ها در نتیجه سرخوردگی گوشه گیر شده، از شرکت در امر سیاسی پرهیز می کنند و در نهایت خشم فردی آن ها به پرخاشگری جمعی تبدیل می شود و به خیابان می آیند. آمار نهادهای بین المللی تایید می کند که جوامع خاورمیانه در سال های اخیر به درجات مختلف این وضعیت را تجربه کرده اند. این پژوهش به دنبال پاسخ به یک سوال اصلی است، «چه نسبتی میان درماندگی دولت ها و سرخوردگی ملت ها در خاورمیانه وجود دارد؟»؛ آیا اعتراض به دولت های درمانده به شکل سرخوردگی ملت ها نمایان شده است؟ ویژگی های این سرخوردگی کدام است؟ نتایج مطالعات نظری نشان دهنده آن است که این سرخوردگی برآمده از «بی اعتمادی» به نخبگان سیاسی، «محرومیت» و افزایش نابرابری های اقتصادی، «تخریب فرهنگ ها و باورها» و در نهایت «عدم تعلق خاطر به مباحث جریان های سیاسی موجود» است. نتایج مطالعات موردی اسنادی نیز نشان می دهد که اغلب دولت های این منطقه به مرور زمان از یک دولت ضعیف و شکننده به سوی یک دولت درمانده و فروپاشیده در حال حرکت هستند چرا که در بدنه جامعه نزاع های قومی مذهبی تشدید شده، در بدنه حاکمیت فساد گسترش و تعمیق یافته، به مرور زمان رویه های دموکراتیک از جمله مقام های انتخابی زوال پیدا کرده و در نهایت اصلاحات وعده داده شده محقق نشده اند. به این ترتیب هر روز از سوی دولت پیامی به جامعه ارسال می شود مبنی بر اینکه کارآمدی و پاسخگویی به شکل چشم گیری مختل می باشد.