تهیه نانوذرات لیپوزومی حاوی اسانس کاکوتی و ارزیابی فعالیت ضدمیکروبی آن

درون پوشانی اسانس ها درون لیپوزوم ها روشی نوظهور جهت افزایش فعالیت بیولوژیکی اسانس ها، حفاظت از آن ها در برابر عوامل مخرب محیطی و افزایش زیست دسترسی آن ها است. اسانس های گیاهی ترکیبات زیست فعال ناپایدار با کاربرد های تکنولوژیکی مختلف و با خواص سلامت بخش متنوع برای مصارف انسانی هستند. در پژوهش حاضر نانولیپوزوم های با دیواره از جنس فسفاتیدیل کولین سویا و کلسترول و حاوی اسانس کاکوتی با روش هیدراته کردن فیلم لایه نازک لیپیدی تهیه شد. اندازه ذرات نانولیپوزوم ها و پتانسیل زتا با استفاده از روش پراش نور لیزر بررسی شد. به منظور تعیین حداقل غلظت مهارکننده رشد و حداقل غلظت کشنده اسانس در برابر باکتری ها، از روش رقت سازی در لوله آزمایش استفاده شد. همچنین، آزمایش فعالیت آنتی اکسیدانی با روش مهار رادیکال آزاد  2،2- دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل انجام شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که بالاترین راندمان درون پوشانی اسانس (82/1±41/54 درصد) درون نانولیپوزوم ها و حامل های بهینه با استفاده از نسبت 80:20 فسفاتیدیل کولین سویا به کلسترول حاصل شد. پتانسیل زتای اندازه گیری شده نانولیپوزوم برابر با 3/5- میلی ولت و میانگین اندازه نانولیپوزوم ها در دامنه 9/119-7/94 نانومتر با شاخص پراکندگی 2/0 تعیین شد که تایید کننده یکنواختی توزیع اندازه ذرات و پایداری مطلوب آن ها در طول زمان است. همچنین تصاویر بدست آمده از میکروسکوپ الکترونی نشانگر توزیع یکنواخت اندازه ذرات بود. رهایش تدریجی اسانس از درون نانولیپوزوم ها با زمان رابطه مستقیم داشت و پس از گذشت 72 ساعت همچنان درصد بالایی از اسانس به صورت محصور شده در نانولیپوزوم ها باقی ماند. درون پوشانی لیپوزومی اسانس کاکوتی ویژگی های ضد میکروبی آن را علیه دو باکتری بیماری زای استافیلوکوکوس اوریوس و اشرشیاکلی افزایش داد. همچنین بررسی ویژگی های آنتی اکسیدانی اسانس آزاد و نانولیپوزوم ها، نشان دهنده افزایش ویژگی های آنتی اکسیدانی نانولیپوزوم ها در برابر اسانس آزاد است. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده بهبود ویژگی های سلامت بخش آنتی اکسیدانی و عملکردی اسانس کاکوتی در برابر باکتری های بیماری زای مورد آزمون است.