ارزیابی معیارهای موثر بر خطر سیل خیزی مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه ای و GIS در حوضه وازرود استان مازندران

پهنه‏بندی خطر سیل به عنوان مشکلی اساسی همواره مورد توجه بسیاری از محققان است. با توجه به نیاز آن به تحلیل مکانی پیچیده از این‏رو، معیارهای متعددی باید ارزیابی شوند. این تحقیق با هدف تهیه نقشه پهنه‏بندی خطر وقوع سیل در حوضه وازرود واقع در استان مازندران انجام گرفته است. به این‏منظور 6 ‏متغیر شیب، کاربری اراضی، گروه هیدرولوژیک، شماره منحنی، پایداری و بارندگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای وزن‏دهی معیارها و تهیه لایه‏های اطلاعاتی به‏ترتیب از فرایند تحلیل شبکه‏ای (ANP) و GIS بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد معیار شماره منحنی و شیب به‏ترتیب با مقدار وزنی 42/1 و 00/1 در اولویت اول و دوم اهمیت خطر وقوع سیل هستند. درنهایت، با تلفیق هریک از لایه‏ها و براساس وزن در محیط ‏GIS، نقشه نهایی پهنه‏بندی سیل به‏ دست آمد. نتایج نشان داد 7/78 کیلومترمربع (36/57 درصد) از مساحت منطقه در معرض خطر وقوع سیل (خیلی‏زیاد و زیاد) قرار دارد. این امر با وجود نفوذپذیری متوسط، به‏دلیل دخالت عواملی مانند شماره منحنی بالا، ارتفاع رواناب بیشتر و پوشش مرتعی ضعیف است که با توجه به ارتفاع زیاد و خوش‏نشینی احتمالی منطقه طی سال‏های آتی، مدیران و برنامه‏ریزان منطقه باید با تمهیدات لازم (کنترل ساخت وساز در این مناطق و استفاده از طرح‏های کاربری اراضی و ایجاد پوشش گیاهی)، از خطر وقوع سیل در این مناطق جلوگیری کنند یا آن را کاهش دهند.