تحلیل انتقادی مبانی دلالی فخر رازی در تفسیر قرآن
مبانی دلالی از مبانی اثرگذار در تفسیر قرآن کریم است که چگونگی فهم مراد خداوند را از متن کلام او معین می کند. امروزه با توسعه و گسترش مسایل زبان شناسی ضرورت سامان بخشی به مبانی زبان شناختی و دلالی قرآن بیش از همه نمایان است. از جمله تفاسیر مطرح در این عرصه تفسیر مفاتیح الغیب فخررازی است. خاستگاه اندیشه های این مفسر، کلام اشعری است به گونه ای که تاثیر این نگرش کلامی- آمیخته با دیدگاه های نقادانه- در تفسیر وی به گونه ای بارز جلوه گر است. مهم ترین مبانی دلالی فخر رازی در تفسیر شامل: وضع لفظ برای روح معنا، نگرش تمثیلی و نمادین به آیات، اثرپذیری در فهم آیات یا واژگان از مبانی کلامی و تاویل پذیری آیات قرآن است. بر دیدگاه های این مفسر نقدهایی وارد است. از جمله دیدگاه او در تحلیل مسیله اختیار و اراده آدمی که متاثر از کلام اشعری از مقوله های شایسته نقد است. وی بر آن است که اراده ی خدا به تمامی افعال انسان - اعم از خیر و شر- تعلق می گیرد، حال آنکه برخی تعلق اراده خدا به شرور و ازجمله کفر و معاصی را مستلزم جبر می دانند. وی در آیات متشابه گاه به گونه ای به تاویل می پردازد که تاویلات او غیر ضابطه مند بوده و مستند به ظاهر لفظ نیست. در این پژوهش به شیوه تحلیل محتوا مهم ترین مبانی دلالی فخر رازی در تفسیر مورد نقد و تحلیل قرار می گیرد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.