طراحی الگوی مفهومی نشانه های خلقی و اضطرابی با کیفیت زندگی و پیامدهای درد در بیماران با کمردرد مزمن: نقش میانجی طرحواره های هیجانی و شفقت به خود

عوامل روانشناختی مختلفی از جمله علایم خلق و خو و اضطراب می توانند بر پیامدهای درد و کیفیت زندگی تاثیر بگذارند. لذا هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مفهومی نشانه های خلقی و اضطرابی با کیفیت زندگی و پیامدهای درد در بیماران با کمردرد مزمن و نقش میانجی طرحواره های هیجانی و شفقت به خود انجام شد. 

روش پژوهش مطالعه حاضر توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری عبارت از زنان و مردان 30-50 ساله دارای کمردرد مزمن  و مراجعه کننده به کلینیک های درد  در بیمارستان های اختر، لبافی نژاد و امام حسین (ع) شهر تهران در سال 98- 1399 بودند. تعداد 400 تن با در نظر گرفتن معیار های ورود و خروج با روش نمونه گیری هدفمند  و در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه جمعیت شناختی، «پرسشنامه نشانه های خلقی و اضطرابی» (Mood and Anxiety Symptoms Questionnaire) ، «ارزیابی کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت-فرم کوتاه» (World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL-BREF)) ، «پرسشنامه پیامدهای درد» (Consequences of Pain Questionnaire) «پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره های هیجانی» (Short Form of Emotional Schemas Questionnaire)، «مقیاس شفقت به خود-فرم کوتاه» (Short Form Self-Compassion Scale) بود. روایی سازه ابزار ها به روش تحلیل عامل تاییدی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی و تایید شد. تحلیل داده ها در نرم افزار های اس پی اس اس نسخه 21و لیزرل نسخه 8/8 انجام شد.

الگوی برازش مطلوبی را نشان داد، نشانه های خلقی و اضطرابی با افزایش طرحواره های هیجانی همبستگی مستقیم، مثبت و معنادار دارد (P<0/05). طرحواره های هیجانی با کاهش شفقت به خود همبستگی مستقیم، منفی و معنادار دارد (P<0/05). همچنین نشانه های خلقی و اضطرابی از طریق افزایش طرحواره های هیجانی و کاهش شفقت به خود با افزایش پیامدهای درد همبستگی غیرمستقیم، مثبت و معنادار و کاهش کیفیت زندگی همبستگی غیرمستقیم، منفی و معنادار دارد (P<0/05).  

نتایج از میانجی گری شفقت به خود بین نشانه های هیجانی و طرحواره های هیجانی با پیامدهای درد و کیفیت زندگی حمایت کرد. لذا پیشنهاد می شود، از یافته های مطالعه حاضر در برنامه های درمانی استفاده شود.