طبقه متوسط و نقش آن در توسعه سیاسی ایران در دوران پهلوی دوم

توسعه سیاسی یکی از شاخه های توسعه است با هدف رسیدن به پیشرفت، صنعتی شدن، رفع فقر، رفع وابستگی،... و گذار از حالت نامطلوب زندگی گذشته به شرایط بهتر. توسعه سیاسی با جایگاه و نقش طبقه متوسط در جامعه رابطه دارد. چرا که، جایگاه طبقه متوسط یک جایگاه ساختاری است که با قدرت سیاسی گره خورده است. هویت این طبقه مستلزم وجود طبقه حاکم و طبقه پایین جامعه می باشد. در یک تقسیم بندی این طبقه به سنتی و جدید تقسیم می شود که طبقه متوسط سنتی شامل؛ خرده بورژوازی، تجار و خرده مالکان دهقانی است در حالی که طبقه متوسط جدید شامل مزدبگیران متخصص، تکنوکرات ها و اقشار تحصیل کرده بالای جامعه می باشد. در دوره پهلوی دوم علی رغم همه فشارها، طبقه متوسط به ویژه طبقه متوسط سنتی یعنی روحانیت و بازار در مبارزه علیه حکومت و مدرنیزاسیون و سکولاریزه کردن شاه به طور فعال حضور داشتند. در مواردی که طبقه حاکم برخلاف باورهای دینی و سنت های اعتقادی و ملی گام بر می داشت، این طبقه در مقابل آن ایستادگی می کرد. از سویی، تضاد دولت و ملت که محصول ورود تجدد به ایران بود، دغدغه اصلی طبقه متوسط جدید به ویژه قشر روشنفکر بود.