بررسی شاخص‏های فتوسنتزی و عملکرد دانه ارقام مختلف‏ گندم در تاریخ‏های کاشت زودهنگام، معمولی و تاخیری

در دهه های گذشته محور اصلی تحقیقات در غلات معرفی ارقام پرمحصول در شرایط بهینه بوده است. بنابراین شناسایی ارقام گندم که در تاریخ ‏های مختلف کاشت عملکرد قابل قبولی دارند، مورد توجه می‏باشد. این آزمایش به صورت کرت‏ های خردشده با سه تکرار و در دو سال‏ 96-1395 و 97-1396 انجام گردید. عامل اصلی سه تاریخ کاشت (20 مهر، 20 آبان و 20 آذر به عنوان تاریخ کاشت های زودهنگام، معمولی و تاخیری) و عامل فرعی ارقام گندم (زارع با عادت رشد زمستانه، حیدری، پیشگام و الوند با عادت‏ رشد بینابین و سیروان و پیشتاز با عادت رشد بهاره) بود. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت سبب کاهش جذب عناصر غذایی و افزایش ضریب استهلاک نوری شد. کارایی مصرف نوری در تاریخ کاشت 20 آذر نسبت به تاریخ کاشت 20 مهر در سال‏ های 96-1395 و 97-1396 به ترتیب کاهش 27 و 25 درصدی نشان داد. در تاریخ کاشت 20 آذر ارقام سیروان و پیشتاز با عادت رشد بهاره ضریب استهلاک نوری پایین تر و سرعت فتوسنتز بالاتری نسبت به ارقام زمستانه و بینابین نشان دادند. تاریخ کاشت 20 مهر و 20 آبان بیشترین عملکرد دانه در ارقام با عادت رشد زمستانه و بینابین به دست آمد. از سوی دیگر در تاریخ کاشت 20 آذر عملکرد دانه در ارقام با تیپ رشد بینابین و بهاره نسبت به رقم زمستانه بیشتر بود. در مجموع تاخیر در کاشت سبب کاهش معنی‏ دار عملکرد دانه به ویژه در رقم با تیپ رشد زمستانه شده است. بنابراین در کشت تاخیری استفاده از ارقام بینابین و بهاره قابل توصیه می ‏باشد.