ارزیابی توانمندی سه روش آماری ریزمقیاس گردانی برونداد دما و بارش مدل های CMIP6 در حوضه آبریز کشف رود

پیش نگری تغییر اقلیم آینده، نقشی تعیین کننده در برآوردریسک های آتی در بخش های مختلف آب، انرژی، کشاورزی و... دارد. سناریوهایی که توسعه احتمالی جوامع بشری در آینده را توصیف و مرتبط با رفتار بشر با طبیعت می باشند، پاسخی به چگونگی تغییر اقلیم آینده کره زمین هستند. در این مطالعه داده های بارش و دمای روزانه دو ایستگاه هواشناسی مشهد و گلمکان مستقر در حوضه کشف رود برای سال های 1989 تا 2019 از سازمان هواشناسی کشور اخذ و کنترل کیفیت و آزمون همگنی این داده ها انجام شد. غربالگری مدل های AOGCM از مجموعه داده های فاز ششم MIP6 ، منتج به انتخاب سه مدل MRI-ESM2-0،ACCESS-CM2 وMIROC6 شد. ریزمقیاس نمایی آماری و تصحیح اریبی نیز با استفاده از سه روش نسبت گیری خطی (LS)، نگاشت توزیع (DM) و تغییر دلتا (DC) توسط مدل CMhyd انجام شد. در پایان برای تعیین صحت سنجی برونداد هر مدل و نیز انتخاب بهترین روش ریزمقیاس نمایی برای دو مقیاس زمانی ماهانه و روزانه، از آماره های اریبی، RMSE و نیز ضرایب همبستگی پیرسون، اسپیرمن و کندال و نیز نمودار تیلور استفاده شد. بر مبنای معیارهای آماری بکار رفته، روشLS برای داده های بارش و DM برای دما از دقت بالاتری برخوردار هستند. در شبیه سازی دما برای دو ایستگاه مورد بررسی، به ترتیب مدل MRI و ACCESS و MIROC از توانمندی بالاتری برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد هر سه مدل توانایی بسیار بالایی در شبیه سازی داده های دمای کمینه و بیشینه روزانه و ماهانه در ایستگاه های فوق دارند. به دلیل تغییرات مکانی و زمانی بسیار زیاد بارش در مناطق خشک و نیمه خشک، مدل ها توانایی بالایی در شبیه سازی-های این متغیر ندارند. با این وجود، مدل MRI نسبت به دو مدل دیگر با حدود 70 درصد مقدار ضریب همبستگی به روش اسپیرمن، از توانایی بالاتری برخوردار بود. از بین مدل های مورد بررسی، مدل MIROC در شبیه سازی بارش، کارایی کمتری نسبت به سایر مدل ها داشتند.