قبور چاله ای دوران فرهنگی مفرغ و آهن گورستان خانقاه

گورستان خانقاه در روستای خانقاه در شهرستان خلخال از توابع استان اردبیل، که از نظر یافته های تدفینی یکی از شاخص ترین محوطه های گورستانی شمال غرب ایران به شمار می آید؛ زیرا گورهایی از سه دوره فرهنگی عصر مفرغ میانی، عصر آهن و دوره پارتی را ارایه داده است. در گورستان خانقاه، چهار فصل کاوش علمی صورت گرفته، که در پژوهش حاضر به گورهای کاوش شده در فصل سوم به دلیل تنوع دوره های فرهنگی، پرداخته شده است. در طی این فصل، چهار گور باستانی مورد کاوش قرار گرفته که با شماره های 30، 33، 34 و 35 مشخص گردیده اند. گورهای شماره 30 و 33 در عصر مفرغ میانی و گورهای شماره 34 و 35 در عصر آهن I تاریخ گذاری شده اند. گورهای این گورستان از نوع قبور چاله ای بوده که تدفین به صورت تک نفره و دونفره در چاله گور صورت گرفته است. ابعاد چاله گور باتوجه به قامت شخص و نیز فضای موردنیاز برای قرار دادن هدایا در داخل گور، کنده شده است. این پژوهش، ضمن دسته بندی و گونه شناسی سفال ها، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش مهم است که همانندی این سفال ها با محوطه های هم زمان در شمال و شمال غرب ایران و محوطه های خارج از مرزهای کنونی ایران را چگونه می توان تفسیر و تبیین نمود؟ پژوهش حاضر به لحاظ کیفی به شیوه توصیفی -تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای مورد مطالعه و از منظر داده های تدفینی با آثار سایر محوطه های هم زمان در شمال و شمال غرب ایران و محوطه های خارج از مرزهای سیاسی ایران مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج حاصل، روشن گر ارتباط فرهنگی گورستان خانقاه با محوطه های عصر مفرغ میانی و جدید و عصر آهن I و II است. برای تاریخ گذاری گورهای گورستان خانقاه مدارک و شواهد بسیاری در دست است. نحوه تدفین، شکل و ساختار گورها و گونه شناسی سفال ها و اشیای به دست آمده، تعلق این گورستان به عصر مفرغ میانی تا دوره آهن I و II را اثبات می کند.